مرکز منطقه ای اطلاع رساني علوم و فناوري - اثر نوع كود نيتروژن و مصرف كود زيستي بر عملكرد و كيفيت آفتابگردان (Helianthus annuus L.)

چكيده فارسي :

به منظور بررسي تأثير روش¬هاي مختلف تغذيه خاك و باكتري¬هاي افزاينده رشد Plant Growth Promoting Rhizobacteria (PGPR) بر عملكرد دانه و روغن و تركيب اسيدهاي چرب آفتابگردان (Helianthus annuus L.)، آزمايشي در سال¬هاي زراعي 1386-1385 و 1387-1386 در مزرعه پژوهشي دانشكده كشاورزي دانشگاه تربيت مدرس، تهران اجرا گرديد. اين آزمايش به صورت كرت¬هاي يك بار خرد شده در قالب طرح بلوك¬هاي كامل تصادفي در سه تكرار به اجرا در آمد. عامل اصلي شامل كود در پنج سطح 100 درصد آلي (F1)، 75 درصد آلي+25 درصد شيميايي (F2)، 50 درصد آلي+50 درصد شيميايي (F3)، 25 درصد آلي+75 درصد شيميايي (F4)، 100 درصد شيميايي (F5) و عامل فرعي شامل دو سطح تلقيح بذور با باكتري¬هاي افزاينده رشد (I1) و عدم تلقيح بذور (I0) بود. نتايج به دست آمده نشان داد كه عملكرد دانه، عملكرد بيولوژيك، عملكرد روغن و ميزان پروتئين به طور معني¬داري در روش¬هاي تلفيقي بيشتر از تيمارهاي شيميايي و آلي بود. بيشترين و كمترين ميزان روغن (1/51 و 3/46 درصد) به ترتيب در تيمار 100 درصد آلي و تيمار 50 درصد آلي+50 درصد شيميايي به دست آمد، در حالي كه در رابطه با ميزان پروتئين (9/20 و 3/18 درصد) نتيجه معكوس بود. با افزايش سهم كود آلي در روش¬هاي مختلف تغذيه¬اي و با استفاده از كود زيستي باكتريايي، ميزان اسيدهاي چرب اشباع به طور معني¬داري كاهش و اسيدهاي چرب غير اشباع (اولئيك و لينولئيك) افزايش يافتند. بيشترين ميزان اسيد لينولئيك (6/52 درصد) و اسيد اولئيك (8/39 درصد) به ترتيب در تيمار¬هاي 50 درصد آلي+50 درصد شيميايي و 100 درصد آلي بدست آمد. نتايج نشان داد كه تلقيح بذرها با كود زيستي باكتريايي موجب افزايش عملكرد دانه (8/7 درصد) و روغن (3/11 درصد)، عملكرد بيولوژيك، ميزان پروتئين (9/4 درصد) و روغن (6/2 درصد) و بهبود كيفيت روغن گرديد. بنابراين به نظر مي¬رسد كه در مديريت توليد آفتابگردان، با استفاده از روش¬هاي مختلف تغذيه¬اي نيتروژن مي¬توان روغن¬هايي با كيفيت متنوع براي مصارف مختلف توليد كرد.