تعيين اندازه واحد دامي و برآورد نياز روزانه گوسفند نژاد ماكويي در مراتع استان آذربايجان غربي

واحد دامي به منظور بيان انواع و سنين مختلف دام و مقايسه و تبديل آنها در يك شكل واحد مورد توجه است. اين مفهوم ثابت نيست و معمولاً براساس وزن زنده و وزن متابوليكي دام غالب در هر منطقه تعيين مي شود. در ايران گوسفند دام غالب بوده و به عنوان واحد دامي در نظر گرفته مي شود. تنوع شرايط آب و هوايي، سبب ايجاد 27 نژاد يا توده گوسفندي با اندازه جثه مختلف در كشور گرديده است. از اين رو نمي توان يك وزن مساوي براي همه آنها در نظر گرفت، بلكه براي هر نژاد گوسفندي با توجه به منطقه پراكنش آن، اندازه واحد دامي بايد بطور جداگانه مشخص گردد. به منظور تعيين اندازه واحد دامي و برآورد نياز روزانه گوسفند نژاد ماكويي در مراتع استان آذربايجان غربي،‌ در بين گله هاي موجود در مناطق زيست نژاد ماكويي، دو گله كه داراي دام غالب از نژاد مورد نظر بودند، انتخاب شدند. از ميان گله هاي منتخب در رده هاي مختلف سني (بره سه ماهه، بره شش‌ماهه، قوچ و ميش سه ساله، قوچ و ميش چهارساله) و از هر مقطع سني؛ حداقل 5 راس دام به صورت تصادفي انتخاب و براي توزين بعدي علامت گذاري شدند. عمل توزين در دو مرحله، در مراتع ييلاقي و ‌مراتع قشلاقي انجام شد. پس از تعيين ميانگين وزن دامها، ميانگين وزن ميش بالغ زنده غيرآبستن و خشك (‌ميش هاي سه و چهار ساله) به عنوان وزن واحد دامي موردتوجه قرار گرفت. نياز روزانه دام در حالت نگهداري براساس وزن واحد دامي با استفاده از جدولهاي(1985) NRC و معادله پيشنهادي (1984) MAFFمحاسبه گرديد. با مد نظر قرار دادن نياز غذايي واحد دامي به انرژي متابوليسمي و متوسط مقدار انرژي متابوليسمي موجود در يك كيلوگرم علوفه خشك مراتع مورد چراي دام، مقدار علوفه لازم براي تامين نياز روزانه دام محاسبه گرديد. براساس نتايج بدست‌آمده اندازه واحد دامي نژاد ماكويي، ميش بالغ زنده غيرآبستن و خشك با ميانگين وزن 75/2 ± 36/45 كيلوگرم گزارش مي شود كه نزديك به متوسط وزن واحد دامي براي كل كشور است. نياز روزانه يك واحد دامي نژاد ماكويي در حالت نگهداري و در شرايط چرا در مراتع مورد مطالعه، 50/9 مگاژول برآورد مي شود. بنابراين مقدار علوفه لازم براي تامين نياز روزانه يك واحد دامي نژاد ماكويي 77/1 كيلوگرم محاسبه شد.

Concepts of animal equivalent has been developed to express different kind and classes of grazing animal in common form. This concept is not fixed and usually determine on the basis of live weight and metabolic weight. More than 27 sheep breeds with different body size have been adapted and grazing on rangelands in different climatic zones of Iran. So it is not correct to use the same animal unit weight for all. Therefore it is necessary to determine animal unit for each breed. In this study, two herds of West Azarbayjan Makoii breed were selected, 3 and 4 years old ewes, 3 and 4 years old rams and 3 and 6 months lambs were weighted in two stages in each herd. For determination of dry matter requirement forage quality was taken into consideration. Daily requirement of animal for maintenance condition was calculated using NRC (1985) tables and MAFF (1984) equation. On the basis of results; animal unit was obtained 45.36 ± 2.75 kg which is near to animal unit weight calculated for whole country based on weight of all breeds. Daily requirement of animal was obtained 9.50 Mj metabolisable energy equal to 1.77 kg dry matter of available forage.