بررسي اثر شدت چراي دام بر پوشش گياهي و خاك در مراتع سيساب بجنورد

با توجه به اهميت و لزوم شناخت خصوصيات خاك به ويژه خصوصيات شيميايي آن در اداره صحيح اكوسيستم هاي مرتعي، اين مطالعه به منظور بررسي اثر شدت چراي دام بر خصوصيات شيميايي خاك و پوشش گياهي در سه منطقه مرجع، كليد و بحراني در مراتع سيساب بجنورد انجام شد. بدين منظور نمونه‌برداري و جمع آوري اطلاعات پوشش گياهي و خاك از هر سه منطقه انجام شد. اطلاعات پوشش گياهي در پلات هاي يك متر مربعي به تعداد 30 نمونه از هر منطقه به صورت تصادفي- سيستماتيك جمع آوري شد. نمونه هاي خاك از دو عمق 15-0 و 30-15 سانتي متر (با توجه به مرز تفكيك افق ها) و به تعداد 5 نمونه مركب (هر نمونه مخلوطي از 6 نمونه) از هر عمق در هر منطقه جمع آوري شد. فاكتورهاي درصدكربن آلي، ماده آلي خاك، نيتروژن كل، فسفر قابل جذب، اسيديته (pH) و هدايت الكتريكي (EC) اندازه گيري شدند. نتايج حكايت از آن داشت كه با افزايش شدت چرا از ميزان كربن، نيتروژن، ماده آلي، فسفر و هدايت الكتريكي خاك كاسته مي شود ولي مقدار اسيديته افزايش مي يابد. نتايج حاصل از بررسي پوشش گياهي نشان داد كه پهن برگان علفي داراي بيشترين درصد پوشش گياهي در منطقه مرجع مي باشند و با افزايش شدت چرا درصد پوشش گياهان بوته اي افزايش مي يابد. همچنين گياهان كلاس I بيشترين درصد پوشش را در منطقه مرجع به خود اختصاص دادند. بطوري كه در منطقه بحراني گياهان كلاس III از بيشترين درصد پوشش گياهي برخوردار بودند. به طور كلي مي توان نتيجه گيري نمود كه چراي شديد دام باعث كاهش پوشش گياهي و تغيير تركيب گونه اي مي گردد، همچنين با ايجاد تغييرات منفي در عناصر غذايي خاك، پايداري اكوسيستم مرتعي را به خطر مي اندازد.

It is important to know soil propoerties, particulary its chemical aspects, for the proper management of rangeland ecosystems. The aim of this study is to find the impact of grazing on vegetation and some soil chemical properties, in three areas, the key, reference, and critical, Sisab rangelands, Bojnord. The vegetation cover data was collected from 30, 1m2 quadrats in each area through random –systematic method. The soil data was sampled from two depths 0-15, 15-30 cm and five composite samples were collected (each sample was mixed of six samples) from each depth in the each area. Some factors such as the organic carbon, the percentage of soil organic matters, total nitrogen, absorbable phosphorus, pH and EC were measured. The results showed that carbon, nitrogen, soil organic matters, phosphorus, and EC were been decreased by grazing, but pH was increased. According to results, forbs were the dominant life form in the reference site. Shrubs cover percentages were been increased as grazing increased. In addition, reference site had species that are more palatable and invaders were more abundant in critical area. It was concluded that heavy grazing intensity cause to decrease of vegetaton and conversion of composition of the species cause to negative conversion in alimentary mineral of soil, sustainable of ecosystem would be endangered.