ارزيابي ميزان روغن، عملكرد روغن و محتواي كلروفيل دانه در مراحل مختلف رسيدگي ارقام كلزا

ارزيابي ميزان روغن، عملكرد روغن و محتواي كلروفيل دانه در مراحل مختلف رسيدگي ارقام كلزا

به منظور ارزيابي كيفيت دانه كلزا در مراحل مختلف رسيدگي، آزمايشي در سال هاي زراعي 84-1382 به مدت دو سال در مزرعه تحقيقاتي موسسه تحقيقات اصلاح و تهيه نهال و بذر انجام شد. در اين تحقيق، شش رقم تجاري كلزا به نام هايLicord ،SLM046 ،Okapi ،Orient ، Zarfam و Opera و پنج زمان برداشت شامل برداشت در مراحل 50 ، 60 ، 70 ، 80 و 90 درصد رسيدگي خورجين هاي ساقه اصلي در نظر گرفته شدند. اين آزمايش به صورت كرت‌هاي خرد شده در قالب بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار اجرا گرديد كه در آن رقم به عنوان عامل اصلي و زمان برداشت به عنوان عامل فرعي در نظر گرفته شدند. ميزان كلروفيل دانه، ميزان روغن، عملكرد روغن دانه و ميزان رطوبت دانه با استفاده از روش‌هاي استاندارد اندازه گيري شدند. نتايج حاصل از تجزيه مركب نشان داد كه اثر رقم بر چهار صفت مذكور در سطح احتمال يك درصد معني‌دار بود. رقمOkapi با ميانگين 3/2 ميلي‌گرم بر كيلوگرم، كمترين ميزان كلروفيل دانه و با ميانگين 1661 كيلوگرم در هكتار، بيشترين عملكرد روغن دانه را به خود اختصاص داد و از اين جهت نسبت به ساير ارقام مورد ارزيابي، برتري معني‌داري داشت. همچنين دو رقم Okapi و Zarfam به ترتيب با ميانگين 7/48 و 0/48 درصد، بالاترين ميزان روغن دانه را دارا بودند. اثر زمان برداشت نيز بر اين صفات در سطح احتمال يك درصد معني دار بود. برداشت در مرحله 80 درصد رسيدگي با ميانگين 9/1 ميلي‌گرم بر كيلوگرم، كمترين ميزان كلروفيل دانه را نشان داد، در حالي كه بيشترين عملكرد روغن دانه با ميانگين 1548 كيلوگرم در هكتار مربوط به برداشت در مرحله 90 درصد رسيدگي بود. اثر متقابل رقم و زمان برداشت بر ميزان كلروفيل دانه و ميزان رطوبت دانه نيز در سطح احتمال يك درصد معني دار بود. بر اساس نتايج اين آزمايش به نظر مي‌رسد كه در برداشت مستقيم كلزا ، مرحله رسيدگي 90 درصد و در برداشت غير مستقيم مرحله رسيدگي 70 تا 80 درصد جهت حفظ كيفيت و به حداقل رساندن افت محصول مناسب‌تر مي باشد.