شناسايي و تمايز ارقام تجاري سويا با استفاده از نشانگرهاي مورفولوژيكي و ريزماهواره

شناسايي و تمايز ارقام تجاري سويا با استفاده از نشانگرهاي مورفولوژيكي و ريزماهواره

به منظور شناسايي و تمايز 15 رقم تجاري سويا،11 صفت مورفولوژيك شامل ارتفاع بوته، زمان شروع گلدهي، زمان رسيدگي، رنگ آنتوسيانين هيپوكوتيل، تيپ رشد، رنگ كرك‌هاي‌ ساقه اصلي، شكل برگچه‌هاي جانبي برگ، رنگ گل، شدت رنگ قهوه‌اي غلاف، رنگ پذيري پوسته بذر در اثر فعاليت پراكسيداز و رنگ ناف بذر روي ارقام مشاهده يا اندازه‌گيري شدند. اين آزمايش به مدت دو سال (86-1385) با استفاده از طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در كرج انجام شد. ميانگين صفات كمي پس از تجزيه واريانس با استفاده از آزمون حداقل تفاوت معني‌دار مقايسه شدند. براي تمايز ارقام از روش پيشنهاديUPOV براي دو سال آزمايش (COYD) استفاده شد.گروه‌بندي اوليه براي صفات كيفي از جمله رنگ ناف بذر، رنگ كرك ساقه اصلي و رنگ گل صورت گرفت و ارقام در گروه‌هاي مشابه دسته‌بندي شدند. از صفات كيفي نيز به منظور تفكيك ارقام داخل هر گروه از طريق جداول مقايسه‌اي استفاده گرديد. تجزيه واريانس صفات كمي بين ارقام تفاوت بسيار معني‌داري را در سطح احتمال 1/0 درصد نشان داد. براي مقايسه تفاوت ميانگين دو ساله ارقامي كه در صفات كيفي مشابه بودند، از روش حداقل تفاوت معني‌دار استفاده گرديد. در آزمايش‌‌هاي مولكولي، از 16 نشانگر ريزماهواره براي انگشت نگاري ارقام استفاده گرديد. بر اين اساس تمامي ارقام (بجز دو رقم) از يكديگر متمايز شدند. به منظور پيدا كردن تركيبي مناسب از نشانگرها كه به نتيجه حاصل از استفاده تمامي نشانگرها در تفكيك ارقام منجر شود، از شاخص قدرت تمايز نشانگرها استفاده گرديد كه در نتيجه سه نشانگرSatt231، Satt005 و Satt274 انتخاب شدند. از اين سه نشانگر كه بيشترين قدرت تمايز و تعداد آلل موثر را داشتند، در محاسبه ضرايب تشابه و تجزيه خوشه‌اي ارقام استفاده شد كه نتيجه آن مشابه گروه‌بندي حاصل از 16 نشانگر بود. اين نشانگرها به دليل مستقل بودن از تاثير محيط، مي‌توانند به عنوان مكمل صفات مورفولوژيكي و فيزيولوژيكي در شناسايي و تمايز ارقام تجاري سويا مورد استفاده قرار گيرند.