بررسي تاثير فعاليت‌هاي آبخيزداري در زمان تمركز و شماره منحني حوضه با بهره‌گيري از مدل HEC-HMS(بررسي موردي: حوزه آبخيز كن تهران)

بررسي تاثير فعاليت‌هاي آبخيزداري در زمان تمركز و شماره منحني حوضه با بهره‌گيري از مدل HEC-HMS(بررسي موردي: حوزه آبخيز كن تهران)

ارزيابي پروژه‌هاي آبخيزداري امروزه از بنيادي ترين مسايلي است كه در كشورها به منظور برنامه‌ريزي هاي آينده در زمينه طرح هاي اجرايي و مديريت منابع طبيعي انجام مي گيرد. با توجه به نبود تجهيزات لازم به منظور اندازه گيري و ثبت تغييرات ايجاد شده در وضعيت سيلاب، فرسايش و رسوب حوزه‌هاي آبخيز بهره‌گيري از مدل هاي توزيعي هيدرولوژيكي جهت همانند سازي رفتار حوزه در پيش و پس از فعاليت‌هاي آبخيزداري ابزاري كار آمد در دستيابي به اين هدف ها مي باشد. بر اين پايه تحقيق با هدف ارزيابي تاثير فعاليت‌هاي آبخيزداري اجرا شده بر روي زمان تمركز و شماره منحني حوزه در حوزه آبخيز كن در استان تهران با استفاده از مدل هيدرولوژيك HEC-HMSانجام است. به اين منظور مدل HEC-HMS، با داده‌هاي مشاهده اي، واسنجي و اعتباريابي شد. سپس براي تعيين تاثير سازه‌هاي اصلاحي، زمان تمركز در شرايط پيش و پس از اجراي فعاليت‌ها محاسبه و نيز در بازديد هاي مكرر صحرايي ميزان بهبود پوشش گياهي و ارتقاي وضعيت هيدرولوژيك حوزه با بهره‌گيري از روش SCS محاسبه و با اعمال تغييرات ايجاد شده در ورودي‌هاي مدل اقدام به همانند سازي رفتار سيلاب براي رخدادهاي موجود شد. در ادامه براي تعيين پاسخ حوزه در برابر رگبارهاي طرح با اعمال تغييرات ايجاد شده در ورودي‌هاي مدل اقدام به همانند سازي رفتار سيلاب براي بارش هاي با دوره بازگشت هاي 2، 5 ، 10، 25، 50 و 100 ساله در پيش و پس از فعاليت‌هاي آبخيزداري شد. نتايج نشان داد كه فعاليت‌هاي مكانيكي در افزايش زمان تمركز حوزه نقش ناچيزي داشته و فعاليت‌هاي زيستي باعث كاهش شماره منحني بطور ميانگين به ميزان 1/3 در حوزه شده است، بررسي هاي صورت گرفته نشان داد كه اين تاثيرات باعث كاهش دبي اوج و حجم سيلاب به ترتيب به ميزان ميانگين 21% و 11% در حوزه مي شود.

Assessment of watershed management activities is one of the main subjects for future planning of practical projects and natural resources management. Due to the lack of any tool for assessment of watershed processes in many cases, distributed hydrological models can be useful. The purpose of this study was evaluation of watershed management activities in Kan Watershed by HEC-HMS (Hydrologic Modeling System). For this purpose, first by considering observed events, HEC-HMS model was optimized and calibrated. Then, for evaluating the effects of check dams on time of concentration, it was calculated before and after of check damʹs construction by use of field observations and vegetation cover improvement was also estimated after the project. These parameters were imported to HEC-HMS to find out the effects of watershed practices and then flooding condition was simulated. For assessment purposes, peak discharge and flood volume were calculated for “before” and “after” construction conditions. Results showed that check dams as mechanical measures had low effect on time of concentration while biological practices lead to decrease in curve number with an average value of 3.1. This effects result in decrease of peak flow and flood volume meanly 21% and 11%, respectively.