بررسي عادات غذايي ماهي شاه كولي Chalcalburnus chalcoides (Guldenstadt,1772) در رودخانه سفيد رود

A study of feeding habits of Caspian Shemaya (Shah - Koolee) Chalcalburnus chalcoides (Gulden stadt, 1772) in the Sefidrood river

تغذيه ماهي شاه كولي كه يكي از ماهيان مورد پسند و اقتصادي در شمال ايران است در حوضه رودخانه سفيدرود مورد بررسي قرار گرفت. بمنظور انجام اين تحقيق، تعداد 539 قطعه ماهي شاه كولي، از فروردين ماه لغايت مرداد ماه سال 1379 در ايستگاههاي تعيين شده در طول مسير رودخانه سفيدرود از مصب تا منطقه كيسم صيد گرديد. از اين تعداد 68 قطعه، بطور كاملاً تصادفي در اندازه هاي متنوع انتخاب و پس از زيست سنجي هاي اوليه، دستگاه گوارش از حفره شكمي خارج و آزمايش هاي لازم جهت تعيين نوع رژيم غذايي به انجام رسيد. ميانگين طول نسبي روده 74/0 بود كه مويد رژيم گوشتخواري است. و با توجه به خصوصيات ظاهري آن چنين بنظر مي رسد كه از انواع پلانكتون هاي جانوري تغذيه نمايد. ميزان شاخص خالي بودن روده برابر با 5/23 تعيين شد كه اين ماهي را در زمره انواع نسبتاً پرخور قرار ميدهد. همچنين بررسي ميزان شدت تغذيه حاكي از عدم تغذيه مناسب اين ماهي در منطقه مورد بررسي بود. براساس نتايج حاصله از محتويات روده مشخص گرديد كه سه راسته فيتوپلانكتوني شامل Crysophyta، Chlorophyta و Cyanophyta و دو راسته زيوپلانكتوني Copepoda و Cladocera تغذيه اين ماهي را در رودخانه سفيدرود تشكيل ميدهند. علاوه بر اين، تعدادي موجود مختلف اعم از گياهي و جانوري با اندازه هاي بزرگتر از فيتوپلانكتون و زيوپلانكتون در جيره غذايي ماهيهاي تغذيه شده وجود داشت كه Chironomidae Larvae و Gomphonaema از شاخص ترين آنها بود. با عنايت به نوسانات شاخص هاي ضريب وضعيت (k) ، شاخص گاستروسوماتيك (GSI) و گنادوسوماتيك (GSR) بر اساس ماه ها و ايستگاه هاي مختلف و نيز افزايش شاخص پر بودن لوله گوارش (IF) در ايستگاه هاي بالادست رودخانه مشخص گرديد كه در دوره مهاجرت شاه كولي به رودخانه سفيد رود، فعاليت تخمريزي نسبت به فعاليت تغذيه اي از اهميت بيشتري برخوردار است و ماهي در ايستگاه هايي كه در آن تخمريزي مي كند همزمان از مواد غذايي كه در محيط وجود دارد تغذيه مي كند.

i ccumg of Shah - koolee which is one of the economical and popular fish in tne northern part of Iran was studied in the area of the Sefidrood river. Zanorder toCarry out this research, 539fish were cought at selected stations from the seashore estuary to Kisum From April to August 2000 Intestinal content of sixty eight speciment in different sizes was collected and after primary biometry, their gastrointestinal system was removed and studied. Relative gut length (R.L.G) was 0.74 and the special charactristics showed that the main food of Shemaya is zooplankton. The vacuity index (C.V) was 23.5 percent Which proves that Shemaya is among greedy fishes. Instestinal examinations of Shan - koolee Shows that Three phytoplanktonal order including Crysophyta, Chlorophyta and Cyanophyta and two zooplankton order including Copepoda and Cladocera were the major food items consumed by this fish in Sefidrood river. In addition, some different organisms bigger than phytoplankton and zooplankton such as Chironmidae larvae and Gomphonaema were in its diet. Studies of Shah-koolee migration in Sefidrood river shows that spawning is more important than feeding. Key words:Shah-koolee, Chalcalburnus chalcoides