تحليل سيستمي جايگاه منطقه خراسان در نظام مهاجرتي ايران

تحليل سيستمي جايگاه منطقه خراسان در نظام مهاجرتي ايران

تحليل سيستمي جايگاه منطقه خراسان در نظام مهاجرتي ايران طي دوره 1385- 1355 دكتر محمد جواد محمودي دكتر محمود مشفق دكتر شهلا كاظمي‌پور چكيده: در اين مقاله تلاش شده است، با استفاده از رويكرد تحليل سيستمي مهاجر‌ت، جايگاه و نقش منطقه خراسان در نظام مهاجرتي كشور طي دوره 1385- 1355 مورد بررسي قرار گيرد. مباني نظري اين مقاله اكولوژي انساني و روش شناسي آن «‌تحليل ساختار فضايي» مهاجرت بين منطقه‌اي است. بررسي ها نشان مي‌دهد كه سطح، الگو و روند مهاجرت در منطقه خراسان قبل و بعد از تقسيم به سه استان، چهره‌اي كاملاً متفاوت داشته است. در دهه 1385- 1375، خراسان رضوي با ميزان خالص مهاجرت 6 در هزار، داراي موازنه مهاجرتي مثبت بوده است، در حالي‌كه استانهاي خراسان شمالي و جنوبي به ترتيب با ميزان خالص مهاجرت 31- و 16- در هزار داراي موازنه مهاجرت منفي بوده‌اند. طي دو دهه گذشته مبدا اصلي مهاجران وارد شده به منطقه خراسان عمدتاً سيستان و بلوچستان، سمنان‌، مازندران و تهران بوده‌اند. همچنين استان خراسان رضوي جزي سه مكان اصلي بوده است كه همواره مهاجران ساير نقاط كشور ترجيح داده اند به آنجا مهاجر‌ت كنند. طي دو دهه گذشته خراسان رضوي بعد از سه استان تهران، خوزستان و اصفهان همواره يكي از مهم ترين مناطق پرتماس مهاجرتي كشور بوده است، در حاليكه استانهاي خراسان شمالي و جنوبي داراي كمترين تماس مهاجرتي با ساير نقاط كشور بوده‌اند. اين مطالعه نشان مي دهد كه استان خراسان رضوي داراي پديده بزرگ سري شهري يا همان نخست شهري است. واژگان كليدي: تحليل سيستمي، ترجيح مكاني، ميزان خالص مهاجرت، ميزان تماس مهاجرتي، بزرگ سري شهري.