تحليل هزينه منفعت روش‌هاي تحقق يك سامانه‌ تجارت الكترونيك (مطالعه موردي: سامانه‌ بليط الكترونيكي اتوبوسراني)

تحليل هزينه منفعت روش‌هاي تحقق يك سامانه‌ تجارت الكترونيك (مطالعه موردي: سامانه‌ بليط الكترونيكي اتوبوسراني)

تحليل هزينه منفعت روش‌هاي تحقق يك سامانه‌ تجارت الكترونيك (مطالعه موردي: سامانه‌ بليط الكترونيكي اتوبوسراني) دكتر عابدين واحديان* استاديار گروه مهندسي كامپيوتر دانشكده مهندسي دانشگاه فردوسي مشهد مهندس محمد هنگوال كارشناس ارشد پارك علم و فناوري خراسان مهندس غلامرضا ملك زاده عضو هيات علمي پژوهشكده علوم و صنايع غذايي خراسان رضوي تاريخ دريافت: 5/11/88 تاريخ پذيرش: 11/12/89 چكيده روند تحقق سامانه‌هاي تجارت الكترونيك معمولاً پس از تدوين معماري و طرح توجيهي فني با چالش بزرگ ارزيابي اقتصادي و تحليل هزينه/ منفعت پياده سازي آن از سوي دولت و يا بخش خصوصي، اعم از بانك و يا يك سازمان/ كنسرسيوم اقتصادي، مواجه است. از يك سو اين نگرش نيز مطرح است كه سامانه هاي تجاري مبتني بر فناوري ارتباطات و اطلاعات همچنان نيازمند تخصيص مقادير قابل توجهي يارانه و يا تسهيلات از سوي دولت براي تحقق يافتن هستند. براساس نگرشي ديگر بخش خصوصي و مشخصاً شبكه بانكي مي‌تواند به دنبال يك تحليل هزينه/ منفعت در برخي طرح‌هاي تجارت الكترونيك سرمايه گذاري نموده و اهداف اقتصادي خود را تامين نمايد. اما تبيين شاخص‌هاي اساسي براي ارزيابي ميزان موفقيت در طرح‌‌هاي تجارت الكترونيك به همان سهولت تبيين آنها در فعاليت‌هاي اقتصادي عرصه توليد خدمات و صنعت نيست. تحقيق حاضر به بررسي اين الزامات پرداخته و به عنوان يك مطالعه موردي با بهره‌گيري از روش تحقيق پيمايشي واستفاده از نظرات خبرگان و گروه كارشناسي، داده‌هاي مورد نياز براي تحليل هزينه منفعت با در نظر گرفتن سناريوهاي ممكن براي پروژه‌ به كارگيري كارت بليط الكترونيك در حمل و نقل شهري مشهد جمع آوري شد. براي تحليل نتايج هزينه منفعت از روش‌هاي مرسوم اقتصاد مهندسي و محاسبات رايج با نرم افزار اكسل استفاده شده است. در اين تحقيق دو گزينه براي اجرايي شدن طرح با سرمايه گذاري از سوي شهرداري و يا بانك مورد مقايسه و تحليل قرار گرفته است. اين بررسي نشان داد كه صورت تخصيص سهم مناسب به سرمايه گذار از هرتراكنش كه همان پرداخت هزينه بليط بر اساس كارت بليط الكترونيكي است گزينه‌ اجرا توسط سرمايه گذار، منافع هر دو طرف را در نظر گرفته و گامي سازنده در پيشبرد طرح‌هاي مديريت شهري وابسته به سامانه‌هاي تجارت الكترونيك است. كليد واژه ها: هزينه منفعت، سامانه تجارت الكترونيك، بليط الكترونيكي اتوبوسراني.

Cost Benefit Analysis in E-commerce System Implementation Case Study: E-ticket Project in Mashhad Public Transport Abedin Vahedian Faculty of Engineering Ferdowsi University of Mashhad Mohammad Hangval Khorasan Science &Technology Park Gholamreza Malekzadeh Faculty of Administration and Economic Sciences Ferdowsi University of Mashhad Abstract E-commerce implementation often encounters challenge of cost-benefit analysis upon the completion of the project architecture and business plan. It is more of a bigger challenge to implement it by public, private, or banking sector. There exists a view that these types of systems are to be subsidized and attract incentives by the government as they are based on information and communication technology. On the other hand, implantation of e-commerce systems by private consortiums or banking sector following a cost-benefit analysis appears to be a promising idea. Determining the key factors in project realization, however, appears to be not straightforward as it is in the case of industrial projects. This research attempts to give a review on these implications using field survey method and experts views followed by acquiring necessary data for a broad cost-benefit analysis. It then considers Mashhad public transport automatic fare collection project (AFC) and carries out an in-depth analysis of comparing two methods of realizing it, namely municipality involvement and banking sector investment as alternatives. The study shows that private investment is indeed a way to go for this case study. Keywords: E-commerce, Cost-benefit analysis, ICT- based trade, Automatic Fare Collection