ارزيابي ژنوتيپ‌هاي ماشك كركدار در شرايط تنش خشكي

ارزيابي ژنوتيپ‌هاي ماشك كركدار در شرايط تنش خشكي

تعداد 12 ژنوتيپ‌ ماشك كركدار از نظر واكنش نسبت به تنش خشكي در قالب طرح كرت‌هاي خردشده بر پايه بلوك‌هاي كامل تصادفي در سه تكرار در مزرعه تحقيقاتي باغ گياه شناسي مركز تحقيقات كشاورزي ومنابع طبيعي استان آذربايجان‌شرقي در سال 1382 مورد آزمايش قرار گرفتند. تيمارهاي آبياري (بدون تنش، تنش متوسط و تنش شديد) در كرت هاي اصلي و ژنوتيپ ها در كرت هاي فرعي منظور شدند. در اين بررسي صفاتي مانند ارتفاع بوته، طول نيام، عرض نيام، تعداد دانه در نيام، وزن هزاردانه، تعداد نيام در بوته، تعداد دانه در بوته، تعداد شاخه جانبي، شاخص برداشت، بيوماس و عملكرد دانه در طول فصل زراعي اندازه‌گيري گرديد. تنش خشكي كليه صفات (به جز تعداد دانه در نيام) را به طور معني دار تحت تاثير قرار داد. عملكرد دانه و بيوماس بيش ترين مقدار كاهش را در اثر تنش خشكي نشان دادند. تعداد نيام در بوته و تعداد دانه در بوته نيز بيش تر از ساير اجزاي عملكرد دانه از تنش خشكي متاثر شدند. در عين حال كاهش ارزش صفات براي كليه ژنوتيپ ها يكسان نبود و اثر متقابل معني داري بين ژنوتيپ و شرايط تنش براي صفات مهمي مانند بيوماس، عملكرد دانه، شاخص برداشت، تعداد نيام در بوته، تعداد دانه در بوته و ارتفاع بوته مشاهده گرديد. ارزيابي ژنوتيپ‌هاي ماشك كركدار بر اساس شاخص‌هاي STI و TOL نشان داد كه در شرايط تنش خشكي متوسط ژنوتيپ شماره 9 (از ايتاليا) و شماره 7 (از تركيه) بيشترين ميزان تحمل به خشكي را از نظر عملكرد دانه دارا هستند. از نظر بيوماس نيز ژنوتيپ هاي شماره 3 و 6 در زمره ژنوتيپ هاي مطلوب در برابر تنش هاي متوسط و شديد شناسايي شدند.

This study was carried out to evaluate the effects of drought stress on 12 genotypes of vetch (Vicia dasycarpa) at the experimental field of Agriculture and Natural Resources Center of East Azarbaijan Province during 2003. Field trial was conducted as a spilt plot design based on randomized complete blocks with three replications. Drought treatments (normal, medium and severe stress conditions) were included in main plots and the genotypes were allocated in subplots. During the growing season, plant height, pod length, pod width, number of grains per pod, 1000 grain weight, number of pods per plant, number of grains per plant, number of axillary branches, harvest index, biomass and grain yield were measured. Drought stress effected all traits (except number of grains per pod) significantly. Greatest amount of reduction in value due to water stress belonged to grain yield and biomass. Number of pods per plant and number of grains per plant were affected by drought more than other yield components. However, the adverse effect of water stress was not similar for all genotypes and there were significant genotype by environment interaction for important characters such as biomass, grain yield, number of pods per plant, number of grains per plant and plant height. Evaluation of the genotypes based on drought tolerance indices (STI and TOL) indicated that under medium water stress environment the genotypes 9 (from Italy) and 7 (from Turkey) showed better drought tolerance performance in terms of grain yield. Regarding biomass, the genotypes 3 (from Italy) and 6 (from Australia) were recognized as the most appropriate genotypes for hoth medium and severe drought stress conditions.