بررسي عملكرد دانه و اجزاي عملكرد ارقام زمستانه كلزا طي تاريخ كاشت‌هاي مختلف در كرج

بررسي عملكرد دانه و اجزاي عملكرد ارقام زمستانه كلزا طي تاريخ كاشت‌هاي مختلف در كرج

تاريخ كاشت عامل مهمي است كه عملكرد و صفات وابسته به آن را تحت تاثير قرار مي دهد و سبب مي شود كه شرايط محيطي حادث در زمان سبزشدن، استقرار و بقاي گياهچه مناسب گياه باشد. در اين راستا، آزمايشي به‌صورت كرت‌هاي خرد شده در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با چهار تكرار طي دو سال زراعي 81-1379 در مزرعه تحقيقاتي موسسه تحقيقات اصلاح و تهيه نهال و بذر كرج به اجرا در آمد. كرت‌هاي اصلي شامل تاريخ كاشت در چهار سطح 20 و 30 شهريورماه و 9 و 19 مهرماه و كرت‌هاي فرعي شامل ارقام SLM046، Zarfam، Colvert و Orient بود. در طول فصل زراعي، صفات ارتفاع بوته، تعداد شاخه هاي فرعي، تعداد خورجين در بوته، تعداد دانه در خورجين، وزن هزار دانه، عملكرد دانه، ميزان روغن و عملكرد روغن يادداشت برداري و اندازه گيري شدند. تجزيه واريانس مركب نشان داد كه اثر تاريخ كاشت بر عملكرد دانه، عملكرد روغن، تعداد خورجين در بوته، تعداد شاخه‌هاي فرعي و وزن هزار دانه در سطح احتمال يك درصد معني دار بود. بيش ترين عملكرد دانه (3295و 2877 كيلوگرم در هكتار) به ترتيب مربوط به تاريخ كاشت 20 و 30 شهريور بود. عامل رقم تنها براي تعداد دانه در خورجين و وزن هزار دانه در سطح احتمال يك درصد معني دار شد و بيش ترين تعداد دانه در خورجين 3/24 و 2/ 24 عدد به ترتيب مربوط به ارقام SLM046 و Orient بود. اثر متقابل تاريخ كاشت و رقم تنها براي تعداد شاخه‌هاي فرعي و تعداد دانه در خورجين در سطح احتمال 5 درصد معني دار شد. نتايج اين آزمايش نشان داد كه بهترين تاريخ كاشت در منطقه كرج 20 تا 30 شهريور ماه است و با تاخير در كاشت، عملكرد ارقام كلزا به دليل كاهش معني دار در اكثر اجزاي عملكرد كاهش مي يابد.

Sowing date is the most important factor on yield and itʹs components of rapeseed. Suitable sowing dates make the environmental conditions during the days of emergence and seedling establishment favorable for plant. This experiment was conducted in split plot layout with randomized complete block design with four replications at seed and plant Improvement Institute (SPII) during 2000–2002 years. Main plots were sowing date with four level of: 6/20, 6/30, 7/9 and 7/19. Sup-plots were rapeseed varieties including SLM046, Zarfam, Colvert and Orient. The traits evaluated were: Plant height, number of branches, number of pods per plant, number of seeds per pod, 1000 seed weight, seed yield, oil contain and oil yield. Combined analysis of variance showed that sowing date had very significant effect on seed yield, oil yield, number of pods per plant, number of branches and 1000 seed weight. The highest yield (3295 and 2877 kg/ha) was in the first planting time (6/20) and the second planting time (6/30) respectively. Variety effect was highly significant only for number of seeds per pod and 1000 seed weight. The highest number of seeds per pod was related to SLM046 and Orient varieties (24.3 and 24.2 respectively). Interaction between sowing date and variety was significant only for number of branches and number of seeds per pod (p < 0.05). The results of this experiment showed that the most suitable sowing date at Karaj is from 20 to 30 Shahrivar and decrease in seed yield occurs due to significant decrease in yield components, when planting time is delayed.