تحليل و نقد آراي جان برتن درباره تدوين قرآن

جان برتن، قرآن پژوه انگليسي معتقد است كه: قرآني كه امروزه در دستان ماست، در عصر پيامبر (ص) و توسط آن حضرت گردآوري شده است. مساله نسخ و مصاحف صحابه علل حذف نقش پيامبر (ص) از عرصه جمع‌آوري قرآن هستند. موضوعات نسخ تلاوت و حكم، نسخ تلاوت و بقاي حكم و اختلاف قرايات مصاحف صحابه فاقد واقعيت خارجي بوده و ساخته اذهان فقيهاني است كه در مناظرات خود با ديگر فقيهان، سعي كردند با تمسك به آنها آن دسته از احكام فقهي خود را كه مستند آنها درنصوص مصحف فعلي وجود نداشت، مستند به‌قرآن نمايند. اگر پيامبراسلام، آيات قرآني را در قالب مصحفي گردآوري كرده باشد، ديگر، فقيهان مذكور نمي‌توانستند سخن از اختلاف قرايات مصاحف صحابه و حذف نصوصي از مصحف فعلي در قالب دو شكل نسخ تلاوت به ميان آورند. آنان چاره كار را در آن ديدند كه با جعل رواياتي، نقش پيامبر (ص) را از عرصه جمع‌آوري قرآن حذف كنند و گردآوري آن را به دوران پس از حيات ايشان منتقل كنند. علي‌رغم نكات مثبتي كه در نظريه برتن وجود دارد، نقدهاي اساسي نيز بر برخي از اركان نظريه او وارد است.