آراي معرفتي دنس اسكوتوس و مقايسه آن

آراي معرفتي دنس اسكوتوس و مقايسه آن

اين نوشتار بر آن است كه به بررسي و تبيين آراي فيلسوف و متكلّم اسكاتلندي مَدرسي، يوهانس دنس اسكوتوس (1308-1266 م.) درباره «معرفت» و مقايسه اجمالي آن با آراي معرفتي ابن سينا بپردازد. اسكوتوس ترجمه لاتين كتاب «الشفاي» ابن سينا را مطالعه كرده است و آنگونه كه در ضمن اين نوشتار مشاهده خواهد شد، افكار و آراي معرفتي ابن‌سينا بر آراي اسكوتوس در زمينه قواي ادراكي، فرايند ادراك، متعلّق طبيعي عقل، اقسام معرفت و مراتب يقين و... تاثير بسيار داشته است. به‌رغم اينكه هم اسكوتوس و هم ابن‌سينا در حوزه افكار فلسفي به‌نحوي تحت تاثير ارسطو و سنّت مشّاي هستند و بالطبع شباهت‌هاي فراواني در آراي اين دو متفكر وجود دارد، لكن برخي تفاوت‌ها نيز قابل طرح است. از اين جهت مي‌توان آراي اين دو متفكر را با هم مقايسه كرد چراكه زمينه منطقي براي چنين مقايسه‌اي وجود دارد. البته بايد توجه داشت كه به هر حال، اسكوتوس در فضاي فكري مسيحيت مي‌انديشد و ابن‌سينا در عالَم اسلامي، و اين تفاوت فضا و فرهنگ را در هر مقايسه‌اي همواره بايد مد نظر داشت.