مطالعه اثر تنش حاصل از تيمار كومارين بر جوانه‌زني ژنوتيپ‌هاي بومي گندم دوروم

Study of Coumarin Stress on Germination of Iranian Durum Wheat

گندم دوروم يكي از مهمترين غلات دانه ريز مي‌باشد و از دير باز به صورت آبي و ديم در غرب ايران كشت مي‌شود. به منظور بررسي اثر تنش حاصل از كومارين بر روي جوانه‌زني و مشخصات ظاهري ژنوتيپ‌هاي بومي گندم دوروم، آزمايشي به صورت فاكتوريل در قالب طرح كاملاً تصادفي در سه تكرار انجام شد. عامل‌ها شامل كومارين (5 سطح صفر،30،20،10، و 45 ميلي‌گرم در ليتر) و ژنوتيپ (18 ژنوتيپ به همراه دو ژنوتيپ كرخه و ياواروس به عنوان ارقام شاهد) بود. نتايج تجزيه واريانس بر روي صفات مورد بررسي نشان داد كه اثر كومارين و ژنوتيپ بسيار معني‌دار بودند. بازدارندگي غلظت‌هاي مختلف كومارين بر روي رشد طولي ريشه‌چه و ساقه‌چه نسبت به شاهد مشاهده شد ولي وزن تر ريشه‌چه و ساقه‌چه و وزن تر كل گياهچه، تحت تاثير بازدارندگي غلظت 20 ميلي‌گرم در ليتر و بالاتر كومارين قرار گرفت. با اين وجود، اثر تحريك‌كنندگي كومارين بر روي درصد جوانه‌زني، وزن خشك ساقه‌چه و ريشه‌چه تحت تاثير غلظت 10 ميلي‌گرم در ليتر مشاهده شد. در نهايت، ارزيابي ژنوتيپ‌ها نشان داد كه ژنوتيپ‌ها در سه گروه متمايز قرار گرفتند. ژنوتيپ‌هاي بومي نسبت به ارقام شاهد از بيشترين مقاومت در برابر كومارين برخوردار بودند و از بين آنها، ژنوتيپ‌هاي شماره 9، 10 و 12 مقاوم ترين ژنوتيپ‌ها محسوب شدند. همچنين افزايش غلظت كومارين و مدت زمان تيماردهي ژنوتيپ‌ها باعث كاهش در صفات اندازه‌گيري شد.

Durum wheat is one of the most important cereals that culture in the west of Iran and dry land from long time. In order to study of chemical stress on germination of Iranian Durum Wheat by coumarin in 5 levels (0, 10, 20, 30, 45 mg/1), an experiment was conducted in randomized complete design as factorial with three replications on 20 Iranian Durum Wheat, which involve two genotypes as control (Karkheh & Yavarus). Coumarins are one of the also chemical substances that widely exist in natural and farming plants communities, and they are considered as strong inhibitor for seed germination. The production of this substance perhaps is considered as an advantage for planting species by reduce competition in adjacent plant species or by delayed germination in desirable condition. The aim of this survey was screening of genotypes aspect of better seedling establishment in stress condition. Results indicated that, coumarin and genotype had significantly effect on evaluated attributes, inhibitory effect was showed in length of root and shoot in all concentrations of coumarin. But inhibitory effect was started in fresh weight of root and shoot and total of fresh weight in seedling at 20 mg/1. While stimulating effect were showed in germination percentage, dry weight of root and shoot. Genotypes evaluation were detected that, genotypes are classified in three groups, furthermore endemic genotypes showed resistance ability against coumarin, in compare with control varieties, and the best genotypes among endemic genotypes are 9,10 and 12. Also increase of coumarin concentration and time treatment period of genotypes cause decrease in measured traits.