شناسايي الگوهاي همديدي بارش هاي شديد شمال شرق ايران

شناسايي الگوهاي همديدي بارش هاي شديد شمال شرق ايران

شمال شرق ايران بعضي اوقات تحت تاثير بارش هاي شديد قرار گرفته و همين عامل باعث خسارات فراواني مي گردد. اين مطالعه از طريق طبقه بندي الگوهاي همديدي مرتبط با بارش هاي سنگين، به بالابردن درك ما از مكانيزم هاي ديناميكي كه چنين بارش هايي را توليد كرده كمك مي كند. در اين مطالعه يك روز بارش سنگين، روزي تعريف شد كه كل بارش روزانه در حداقل 3 ايستگاه، برابر يا بيشتر از 15 ميلي متر ثبت شده باشد. بر اين اساس 186 روز در ماه هاي اكتبر تا مي سال هاي 1970 تا 2006 انتخاب شدند. علاوه بر آن از ميانگين روزانه ارتفاع ژيوپتانسيل تراز 500 هكتوپاسكال، فشار تراز دريا و مولفه هاي باد مداري (U) و نصف‌النهاري (V) در تراز 500 و 850 هكتوپاسكال در روزهاي وقوع بارش هاي سنگين با تفكيك مكاني 5/2 درجه در شبكه مختصاتي 20-60 درجه شمالي و 70-20 درجه شرقي نيز استفاده شده است. جهت طبقه بندي داده هاي ارتفاع ژيوپتانسيل تراز 500 هكتوپاسكال و استخراج الگوهاي آن از روش تركيبي كمي و كيفي بهره برده شده است. ابتدا تحليل مولفه هاي اصلي با آرايه S بر روي ماتريس داده ها انجام شدند و به كمك آزمون غربالي 9 مولفه نخست - كه 91 درصد واريانس داده ها را توجيه مي كردند- انتخاب و به روش وريمكس چرخانده شدند. سپس روش خوشه بندي K-means به منظور طبقه بندي نمرات عاملي كه از روش PCA بدست آمده بودند، بكار برده شد . همچنين با استفاده از روش دستي نقشه هاي 6 ساعته ي هر روز بارش، تا حداكثر 72 ساعت قبل از شروع بارش بررسي گرديدند. نتايج حاصله بيانگر آن است كه سه نوع الگو در ريزش بارش هاي سنگين منطقه مورد مطالعه موثر هستند: كم فشارهاي سوداني، كم-فشارهاي تركيبي سوداني- مديترانه‌اي و كم فشارهاي مديترانه‌‌هاي. در بين اين سه الگو، سنگين ترين بارش ها مربوط به الگوي سوداني است.

North East of Iran sometime is influenced by heavy precipitation (HP) that causes plentiful damages. This paper aim to classifying and identifying the atmospheric circulation patterns related to heavy precipitation. This work increases my understanding from dynamic mechanisms that is generated by heavy precipitation. In this research, a heavy precipitation day has been considered if at least in three stations HP is more than 15 mm. Therefore, we have selected 186 days from October to May for a 37-year period (1970 – 2006). As well as, NCEP-NCAR Reanalysis data in the spatial resolution of 2.5 × 2.5 degrees including daily average of 500 hpa geopotential height, Sea level pressure and wind components (U, V) at the 500 hpa and 850 hpa level were used over the region 20 – 60 N and 20?W-70?E. For classifying the data of geopotential height and obtaining their patterns, we have used subjective and quantitative methods. At the first, we used Principle Component Analysis (PCA) method on S-mode analysis. Then by using scree plot, 9 principal components (PC) - that is covered about 91% of total of the variance- were selected. Then the non-hierarchical K-means method was used to cluster of the data that were obtained from PCA. Also we have analyzed 6-hour maps of each day by using subjective method from 72-hours ago. As a result, this paper showed that there are three main patterns for heavy precipitations including: Sudanese Low-pressures, Sudanese -Mediterranean composite low-pressures and Mediterranean low-pressures. Among these patterns, the heaviest of precipitations is related to Soudan low pressure.