سنجش آسيب‌پذيري، راهكاري نوين به سوي مديريت خشكسالي كشاورزان گندم‌كار (مطالعه موردي: سرپل‌ ذهاب، اسلام آبادغرب، جوانرود)

سنجش آسيب‌پذيري، راهكاري نوين به سوي مديريت خشكسالي كشاورزان گندم‌كار (مطالعه موردي: سرپل‌ ذهاب، اسلام آبادغرب، جوانرود)

شدت خشك‌سالي هاي اخير در ايران به حدي بوده كه خسارات جبران ناپذيري را بر پيكره جوامع روستايي وارد نموده است. يكي از جنبه هاي مهم برنامه ريزي و كاهش اثرات خشك‌سالي، سنجش آسيب پذيري است تا از طريق آن بتوان توانايي كشاورزان را براي سازگاري نسبت به اين پديده زيان-بار افزايش داد. هدف از اين مطالعه، سنجش آسيب‌پذيري فني و روان شناختي كشاورزان گندم كار شهرستان‌هاي سرپل ذهاب، اسلام آبادغرب و جوانرود استان كرمانشاه، در زمان خشكسالي بود. در اين مطالعه از روش پيمايشي استفاده شده و داده ها از 370 كشاورز گندم كار، با استفاده از روش نمونه-گيري طبقه بندي چند مرحله اي جمع آوري گرديده است. به منظور جمع آوري داده ها از مصاحبه‌ي حضوري باكشاورزاني كه خشك سالي سال هاي 88-1386 را تجربه كرده بودند، بهره گرفته شد. پس از مرور ادبيات و مطالعات مقدماتي، شاخص هاي فني و روان شناختي آسيب پذيري استخراج شدند. سپس سنجش آسيب پذيري فني و روان شناختي كشاورزان گندم كار با استفاده از فرمول محاسبه شد. نتايج نشان داد كه كشاورزان در شهرستان جوانرود، به لحاظ پارامتر فني و كشاورزان در شهرستان سرپل ذهاب، به لحاظ پارامتر روان شناختي، بالاترين ضريب آسيب‌پذيري را دارا مي باشند. اين درحالي است كه كشاورزان در شهرستان اسلام آبادغرب كمترين ضريب آسيب پذيري فني و روان شناختي را به‌دست آوردند. نتايج اين مطالعه مي‌تواند دستاورد هايي را براي مسوولان مديريت خشك‌سالي داشته باشد. ازاين جهت كه سنجش آسيب پذيري فني و روان شناختي كشاورزان مبنايي براي برنامه هاي خشك‌سالي محسوب مي شود.

Recent droughts intensity in Iran has caused great losses in rural community. Thus one of the important aspects of drought mitigation and planning is the assessment vulnerability in order to increase farmerʹs ability to adapt to harmful events. The purpose of this study was to assess the technical and psychological vulnerability of wheat farmers during drought in Sarpolezahab, Islamabad, and Javanrood Townships in Kermanshah province. This study used a survey design and collected data from 370 wheat farmers using multistage stratified sampling techniques. Face to face interview was used to collect data from farmers who experienced drought during 1386-1386. Technical and psychological vulnerability indices were selected from literature review and pilot study. Then Vulnerability formula used to assess technical and psychological vulnerability of wheat farmers during drought. Result revealed highest vulnerability for farmers in Javanrood Township in terms of technical parameter and farmers in Sarpolezahab Township in terms of psychological parameter. Whereas, farmers in Islamabad Gharb had less vulnerable coefficient in respect to technical and psychological vulnerability. The results of this study can be implied by drought management decision makers in that drought relief programs could be based on the rate of technical and psychological vulnerability of farmers.