اثركمبود آب و برهم‌كنش آن با اسيدآسكوربيك بر مقدار پرولين، قندهاي محلول و فعاليت آنزيمهاي كاتالاز و گلوتاتيون پراكسيداز در سياه‌دانه (Nigella sativa L.)

Effect of water deficit and its interaction with ascorbate on proline, soluble sugars, catalase and glutathione peroxidase amounts in Nigella sativa L.

در اين تحقيق تغييرات ميزان پرولين و قندهاي محلول و فعاليت دو آنزيم كاتالاز و گلوتاتيون پراكسيداز در اثر تنش خشكي همراه تأثير جبراني اسيد‌آسكوربيك به‌عنوان عامل دفاعي در گياه سياه‌دانه (Nigella sativa L.) مورد بررسي قرار گرفت. بنابراين كشت گياه به صورت گلخانه‌اي با تيمارهاي مختلف آبياري و اسيداسكوربيك‌ شامل: 1) شاهد با آبياري به مقدار ظرفيت زراعي، 2) آبياري دو سوم ظرفيت زراعي، 3) آبياري يك سوم ظرفيت زراعي، 4) آبياري دو سوم ظرفيت زراعي به‌همراه اسيد‌آسكوربيك 10 ميلي‌مولار، 5) آبياري دو سوم ظرفيت زراعي به‌همراه اسيد‌آسكوربيك 1 ميلي‌مولار، 6) آبياري يك سوم ظرفيت زراعي به همراه اسيدآسكوربيك 10 ميلي‌مولار، 7) آبياري يك سوم ظرفيت زراعي به‌همراه اسيدآسكوربيك 1 ميلي‌مولار، انجام گرديد. مقدار پرولين و قندهاي محلول در اندام هوايي و زميني در سطوح مختلف آبياري بجز تيمار آبياري با دو سوم ظرفيت زراعي به‌همراه اسيدآسكوربيك 10 ميلي‌مولار تفاوت معني‌دار نشان دادند. مقدار آنزيمها نيز در سطوح آبياري يك سوم و دو سوم ظرفيت زراعي چه در اندام هوايي و چه در اندام زميني، تفاوت معني‌داري داشتند و غلظت 1 ميلي‌مولار اسيدآسكوربيك تقريباً در كنار تنشهاي مختلف اثر كاهنده‌اي نداشت ولي اسيدآسكوربيك 10 ميلي‌مولار به‌ويژه در آبياري دو سوم ظرفيت زراعي توانست با كاهش متابوليتهاي حاصل از كم شدن ميزان آب آبياري، اثر كمبود آب را به مقدار چشمگير كاهش دهد.

In this research, proline, soluble sugars, catalase and glutathione peroxidase levels which change in response to water deficiency and the effect of ascorbic acid as protecting factor in Nigella sativa L. were surveyed. Plants were cultured in greenhouse and irrigated based on the following treatments: 1) Control with irrigation equal to field capacity, 2) two third of field capacity, 3) one third of field capacity, 4) two third of field capacity along with 10 mM ascorbic acid, 5) two third of field capacity along with 1 mM ascorbic acid, 6) one third of field capacity along with 10 mM ascorbic acid, 7) one third of field capacity along with 1 mM ascorbic acid. Proline and soluble sugars levels in shoots and roots were significantly different for all treatments except for the treatment with 2/3 field capacity along with 10 mM ascorbic acid. Enzymes levels in 1/3 and 2/3 treatments were significantly different in both shoots and roots. One mM ascorbic acid along with different field capacity showed no reducing effect. However, 10 mM ascorbic acid especially in 2/3 field capacity could reduce the effect of water deficit through reduction in level of metabolites produced in response to low irrigation