شناسايي تركيب‌هاي تشكيل‌دهنده اسانس و بررسي آناتوميكي گياه Oliveria decumbens Vent.

Essential oil composition and anatomical study of Oliveria decumbens Vent

جنس Oliveria متعلق به تيره چتريان بوده و فقط يك گونه با نام علمي Oliveria decumbens Vent دارد كه اندميك ايران است. از طرف ديگر اسانس‌ها از متابوليت‌هاي ثانويه گياهي بوده كه به‌طور وسيعي در صنايع غذايي، دارويي و بهداشتي و به‌عنوان تركيب‌هايي با خاصيت ضدميكروبي مورد استفاده قرار مي‌گيرند. در اين تحقيق گياه Oliveria decumbens Vent. از دامنه كوههاي شمال غرب شهرستان كوهدشت در منطقه تنگ‌سياب واقع در استان لرستان جمع‌آوري گرديد و پس از خشك‌كردن گياه در سايه، اسانس‌گيري از آن با روش تقطير با آب انجام شد. شناسايي تركيب‌هاي موجود در اسانس به وسيله كروماتوگراف گازي (GC) و كروماتوگراف گازي متصل به طيف‌سنج جرمي (GC/MS) انجام شد. مطالعات آناتوميكي نيز توسط روش رنگ‌آميزي مضاعف با استفاده از دو رنگ سبز متيل و قهوه‌اي بيسمارك انجام شد. نتايج اين بررسي منجر به شناسايي 16 تركيب در اسانس اين گياه شد كه 5/96% از كل تركيب‌هاي اسانس را شامل شده و تيمول (3/49%)، گاما-ترپينن (1/23%) و پارا-سيمن (0/10%) تركيب‌هاي اصلي آن محسوب مي‌شدند. بنابراين بررسي نتايج آناتوميكي نشان داد كه در سطح برگهاي اين گياه كركهاي غيرترشحي ديده مي‌شوند، در حالي كه در قسمت‌هاي دروني پوست ساقه كانالهاي ترشحي مشاهده مي‌شوند كه محل تشكيل اسانس در اين گياه هستند.

Oliveria genus belongs to Umbeliferae family and only has one species, Oliveria decumbens Vent endemic to Iran. On the other hand, essential oils are of secondary materials in plants widely used in the food, hygienic and pharmaceutical industry, and also as antimicrobial compounds. Oliveria decumbens was collected from northwest mountains of Kuh-dasht in Lorestan province. Afterward, plant materials were dried in shade and hydro distillated using a Clevenger apparatus. The oil was analyzed by capillary GC and GC/MS. The anatomical studies were carried out using distaining method with Bismark brown and methyl green. GC and GC/MS analysis of the essential oil resulted in identification of 16 compounds_representing 96.4% of the total oil. Anatomical studies showed that the surface of leaves was covered by non-glandular hairs while in cross section of the stems, the secretory canals were observed in cortex region. Key words: Oliveria decumbens, essential oil, secretory structure, thymol, y-terpinene.