اثر محل كاشت بر ميزان روغن و تركيب اسيدهاي چرب گياه دارويي كرچك (Ricinus communis L.)

Effect of sowing location on oil content and fatty acids composition of medicinal Castor bean plant (Ricinus communis L.)

كرچك (Ricinus communis L.) يكي از گياهان دارويي مورد استفاده در صنايع داروسازي، آرايشي و بهداشتي كشورهاي توسعه‌يافته است. روغن بدست آمده از دانه‌هاي اين گياه جزو باارزش‌ترين مواد با اثر مسهل و ملين در پزشكي مي‌باشد. هدف از انجام پژوهش حاضر، بررسي اثر هفت ناحيه مختلف كشت بر ميزان روغن و تركيب اسيدهاي چرب آن و امكان افزايش كمّيت و كيفيت روغن كرچك بود. نتايج نشان داد كه تغيير ناحيه كاشت، اثر معني‌داري بر ميزان روغن و تركيب اسيدهاي چرب كرچك داشته و بين اقليم‌هاي مختلف نيز تفاوت معني‌داري در سطح احتمال 1% وجود دارد. بيشترين ميزان روغن از غرب تهران (52%) و مرند (51%) گزارش شدند. براساس نتايج حاصل از تجزيه اسيدهاي چرب در دستگاه كروماتوگرافي گازي (GC)، هشت اسيد چرب عمده در بذر گياه كرچك مشاهده شد. ريسينولئيك اسيد (18:1?9c-12OH) عمده‌ترين اسيد چرب (72/85% تا 94/88%) در روغن كرچك بود. بيشترين ميزان ريسينولئيك اسيد از منطقه اروميه (94/88%) و كمترين آن از منطقه شبستر (72/85%) گزارش شد. ساير اسيدهاي چرب شناسايي شده در مناطق مختلف، شامل لينولئيك اسيد (25/2% تا 73/4%)، پالمتيك اسيد (9/0% تا 13/2%)، اولئيك اسيد (05/3% تا 22/4%)، استئاريك اسيد (55/0% تا 54/1%)، لينولنيك اسيد (35/1% تا 88/2%)، دي‌هيدروكسي استئاريك اسيد (51/0% تا 85/0%) و ايكوزانوئيك اسيد (86/0%) بودند. بنابراين نتايج اين مطالعه نشان داد كه ميزان روغن و تركيب اسيدهاي چرب روغن كرچك تحت تأثير آب و هواي محل كشت قرار داشت.

Castor bean {Ricinus communis L.) is one of the most important medicinal plants used in pharmaceutical, cosmetics and hygienic industries in many developed countries. Oil obtained from plantʹs seeds is of the most valuable aperients in medicine. The purpose of this research was determining the effects of climatic factors (seven different locations) on oil content and fatty acids composition of castor bean plant and increasing quantity and quality of oil. The results showed that climatic factors had significant effects on oil content and fatty acids composition and there were significant differences among the different climates (P<0.01). The highest oil content was reported from West of Tehran (52%) and Marand (51%) regions. Based on the results of fatty acid analysis by Gas Chromatography (GC), eight major fatty acids were observed in castor oil. Ricinoleic acid (18:1 A9c-120H) was known as the major oil fatty acid in Castor bean. The highest Ricinoleic acid was reported from Urmia region (88.94 percent) and the lowest Ricinoleic acid was recorded from Shabestar region (85.72 percent). Other fatty acids identified from various regions including linoleic acid (2.25 to 4.73 percent), palmitic acid (0.9 to 2.13 percent), oleic acid (3.05 to 4.22 percent), stearic acid (0.55 to 1.54 percent), linolenic acid (1.35 to 2.88 percent), dihydroxystearic acid (0.51 to 0.85 percent) and eicosanoic acid (0.86 percent).