نقد روش اقليم بندي دومارتن براي بارش حداكثر روزانه در ايران به كمك روش گشتاورهاي خطي

Criticising De Marttone Regionalization Method according to Linear Moments for Maximum Daily Precipitation in Iran

اقليم يا آب و هواي يك منطقه، حالت متوسط كميت هاي مشخص كننده وضع هواي آن منطقه است. روش اقليم بندي دومارتن يكي از روش هاي معروف در اين زمينه است. اين روش، اقليم منطقه را بر اساس دو عامل دما و بارش سالانه دسته بندي مي كند. تحليل منطقه اي پديده هاي مهم بارش حداكثر روزانه، باد، سيلاب و غيره، نياز به تشخيص همگني و همنوايي ناحيه اي دارند؛ يعني رفتار احتمالي آنها از يك الگوي مادر پيروي كند. روش گشتاورهاي خطي و آزمون هاي تشخيص نواحي همگن و همنوا، يكي از روش هاي قدرتمند در اين زمينه است. روش گشتاورهاي خطي براي تعيين همگني تك تك پديده ها‌ي موجود دريك منطقه، قابل استفاده است؛ درحالي‌كه روش هاي سنتي اقليم بندي از چند پديده خاص ( آن‌هم درحالت كلي) استفاده مي كند. اين مقاله بررسي همگني و همنوايي نواحي مختلف اقليمي را براي بارش حداكثر روزانه كليه ايستگاه هاي هواشناسي كشور انجام داده است. ابتدا ناحيه بندي براساس روش دومارتن انجام، سپس همگني و همنوايي اين ناحيه هاي اقليمي براي بارش حداكثر روزانه به كمك روش گشتاوري خطي بررسي شده است. نتيجه پاياني، مويد اين است كه روش دومارتن براي ناحيه بندي بارش حداكثر روزانه، دقيق نيست و فقط در ناحيه مديترانه‌اي جواب مثبت مي دهد؛ درحالي كه اكثر نقاط ايران خشك و نيمه خشك است. روش دومارتن دراين دو منطقه، جواب بسيار نامناسبي ارايه مي كند؛ لذا به كارگيري آن در ايجاد مناطق همگن و همنوا به ويژه اقليم-هاي خشك و نيمه خشك توصيه نمي شود.

A regionʹs climate or weather is the result of the average of the outstanding climatic quantities of that region. De Martonne is one of the well-known methods in this field. It classifies the regionʹs climate according to two factors: annual temperature and precipitation. In order to analyze the important events such as maximum daily precipitation, wind, flood, etc., it is needed to define homogeneity and discordancy of the region. In other words, the probable behavior of these events should follow a basic pattern. The linear moments method and homogeneity tests are among the most powerful methods in this field. The linear moments method is applicable to define the homogeneity of each and every event in one region. However, the traditional geographical regionalization methods only make use of few events (mostly in general). This study analyzed the homogeneity and discordancy of the maximum daily precipitation of the meteorological stations for various climatical regions of the country. First, according to De Martonne method, regionalization was done. Then, the homogeneity and discordancy of maximum daily precipitation of these regions were analyzed with the help of the linear moments method. The results gained from these analyses showed that De Martonne method is not suitable for regionalization of maximum daily precipitation, except for Mediterranean region. As most of the regions in our country, Iran, are arid and semi-arid, De Martonne does not yield proper results. Therefore, in order to create homogeneity and discordant regions, especially in arid and semi-arid regions, the application of this method is not recommended.