بررسي ويژگي‌هاي جوانه‌زني دو رقم اصلاح شده گياه دارويي گل گندم (Centaurea cyanus L.) و توده بومي ايران در شرايط تنش شوري

به منظور بررسي واكنش جوانه‌زني بذرهاي دو رقم اصلاح شده گياه دارويي گل گندم (Centaurea cyanus L.) و توده بومي ايران به تنش شوري، آزمايشي به صورت فاكتوريل در قالب طرح كاملاً تصادفي با سه تكرار در سال 1388 در محل آزمايشگاه‌هاي تحقيقاتي گروه علوم باغباني دانشگاه فردوسي مشهد اجرا گرديد. عامل اول شامل يك توده‌ي ايراني و دو رقم اصلاح شده گل گندم به نام‌هاي Ball blue و Ball junge بود و عامل دوم شامل 7 سطح شوري (0، 50، 100، 150، 200، 250، 300 ميلي‌مولار) حاصل از نمك كلريد سديم خالص كه شوري صفر (آب مقطر) به‌عنوان شاهد در نظر گرفته شد. مولفه‌هاي جوانه‌زني شامل درصد و سرعت جوانه‌زني، شاخص بنيه، طول ريشه‌چه و طول ساقه‌چه اندازه‌گيري شد. نتايج آناليز واريانس نشان‌دهنده اثر معني‌دار سطوح مختلف شوري بر تمام صفات مورد اندازه‌گيري بود ولي اثر نوع رقم تنها در مورد درصد و سرعت جوانه‌زني و شاخص بنيه معني‌دار گرديد. همچنين اثر متقابل شوري و رقم بر تمام صفات اندازه‌گيري شده معني‌دار بود. نتايج نشان داد كه با افزايش تنش شوري هر يك از صفات اندازه‌گيري شده كاهش معني‌داري يافتند. بيشترين درصد و سرعت جوانه‌زني (به‌ترتيب 04/51% و 82/11 بذر در روز) مربوط به رقم Ball blue در تيمار شاهد و كمترين ميزان (به‌ترتيب 32/9% و 5/0 بذر در روز) مربوط به توده بومي ايران و رقم Ball junge در تيمار 300 ميلي‌مولار بود. طول ساقه‌چه نيز نسبت به طول ريشه‌چه كاهش بيشتري در مقابل شوري نشان داد. ارقام اصلاح‌شده گل گندم و توده بومي ايران به دليل تفاوت‌هاي ژنتيكي نسبت به تنش شوري واكنش متفاوتي نشان دادند. به‌طور كلي به نظر مي‌رسد رقم Ball blue در بين ارقام مورد مطالعه داراي بيشترين تحمل به شوري در مرحله جوانه‌زني باشد.

In order to investigate the germination factors of two improved cultivars and one Iranian landrace of cornflower (Centaurea cyanus) under salt stress conditions a factorial experiment based on completely randomized design with two factors in three replications was conducted at experimental laboratory of department of horticulture, Ferdowsi University of Mashhad during 2009. The main factor included two improved cultivars of cornflower (Ball blue and Ball junge) and one Iranian landrace and second factor included seven salinity levels (0, 50, 100, 150, 200, 250 and 300 milli molar NaCl). Measured characteristics were germination percentage, germination velocity, vigor index, radicle and plumule length. According to the results of ANOVA, different levels of salt stress had significant effects on all measured characteristics while the effect of cultivar type was only significant on germination percentage, germination velocity and vigor index. The interaction between salinity and cultivar type had significant effect on all measured characteristics. The results showed that with increase in salinity level, all measured characteristics were significantly decreased. The most germination percentage and germination velocity (51.04 percent and 11.82 seed/day respectively) were obtained from Ball blue in control treatment and the lowest (9.32 percent and 0.5 seed/day respectively) was obtained from Iranian landrace and Ball junge cultivar in 300 mili molar NaCl. Decrease of plumule length was more than that of radicle length under salinity stress. In this study, improved cultivars of cornflower and Iranian landrace showed different responses to salt stress due to the diversity in their genotypes. Generally, Ball blue was identified as the most salt tolerance cultivar in germination stage.