كاني شناسي، سنگ شناسي و سنگ زايي مجموعه ي آتشفشاني سهند، شمال غرب ايران

در منطقه ي جنوب شرقي تبريز، سنگ هاي آتشفشاني سهند با سن پليوكواترنري در بخش شمال غربي زون ايران مركزي رخنمون دارند. اين مجموعه شامل سنگ هاي آذرآواري (توف و ايگنيمبريت) و گدازه ها (ريوليت، ريوداسيت، داسيت و آندزيت) است كه با مرز دگرشيب روي واحدهاي رسوبي با سن ميوسن قرار دارد. كاني هاي اصلي اين سنگ ها شامل پلاژيوكلاز و هورنبلندند كه در يك خميره ي ريز بلور و شيشه اي قرار دارند. بافت اين سنگ ها پورفيري است. كاني شناسي ناهمگن، شواهد زمين شيميايي، صحرايي و بافتي همچون بافت غربالي در پلاژيوكلازها، حاشيه هاي خليجي در تمام بلورها، منطقه بندي نوساني در پلاژيوكلازها، بالا بودن مقدار كوارتز اصلي و حضور برونبوم هاي كاملاً گرد شده نشان دهنده ي اين است كه ماگماي اوليه حين صعود، دستخوش دگرگوني هاي ماگمايي از جمله جدايش، تبلور بخشي، هضم و آلايش شده است. در دگرگوني ماگمايي سنگ هاي آتشفشاني سهند فرايند هاي (AFC) موثر بوده كه با شواهد كاني شناسي و ژيوشيميايي قابل درك است. بررسي تركيب شيميايي سنگ هاي حدواسط تا اسيدي نشان مي دهد كه ماگماي تشكيل دهنده ي سنگ هاي ياد شده كلسيمي- قليايي است و در گستره ي ماگماهاي پتاسيم متوسط قرار مي گيرند. الگوي عناصر كمياب خاكي اين سنگ ها به شدت جدا شده است و فاقد بي هنجاري منفي Eu است. محيط زمين ساختي اين سنگ ها در گستره ي كمان هاي ماگمايي پس از برخورد و كمان هاي حاشيه ي قاره اي فعال قرار مي گيرد.

Sahand volcanic rocks, with Plio-Quaternery age, is located southeast Tabriz in the northwest part of Central Iran. These rocks are mainly composed of pyroclastics (tuff and ignimberite) and lava flows (rhyolite, rhyodacite, dacite and andesite) that unconformably cover the Miocene sedimentary formations. The major constituent minerals include plagioclase and hornblende which are surrounded by a matrix of fine grain and glassy. Their textures are porphyritic. Heterogenous mineralogy, field and textural evidences such as sieve texture in plagioclase, resorption rims in crystals, oscillatory zoning in plagioclase, high normative quartz and rounded enclaves suggest that the primary magma undergone magmatic evolution including fractional crystallization, fractionation, contamination and magma mixing during ascending. There are mineralogical as well as geochemical evidences that AFC-type processes were involved in the evolution of the Sahand volcanic rocks. The chemistry of the felsic- intermediate volcanic rocks indicates that the parent magmas are medium-K calc-alkaline and metaluminous in nature. The volcanic rocks display highly fractionated REE patterns, with no negative Eu anomaly. Their geotectonic environment is post-collision and continental margin arcs.