اثر برخي از وضعيت هاي آب و هوايي در انتخاب رژيم غذايي گوسفند و بز

اثر برخي از وضعيت هاي آب و هوايي در انتخاب رژيم غذايي گوسفند و بز

آگاهي از رفتار چرايي و رژيم غذايي دام نقش موثري در مديريت چرا در اكوسيستم هاي مرتعي دارد. به منظور بررسي تاثير شرايط آب و هوايي در رژيم غذايي گوسفند و بز، مراتع ييلاقي جواهرده رامسر انتخاب شد كه اين مطالعه، در سه بازه زماني هفته اول ماه هاي تير، مرداد و شهريور 1388 انجام شد. وضعيت و تركيب گياهي به روش ارزش مرتع و تغييرات وضعيت مرتع به كمك ترازوي گرايش در هر دوره چرايي، ارزيابي شد. با استفاده از روش مشاهده مستقيم،‌ رفتار چرايي دام ها از فاصله حداقل 5/0 تا حداكثر 2 متر با تمركز نيم ساعت بر روي هر دام در چهار روز متوالي به‌صورت تصادفي انجام شد و با استفاده از آزمون تحليل واريانس به كمك نرم‌افزار SPSSنسخه 18، گونه هاي مشترك مورد مصرف دام ها مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت. نتايج نشان داد، دامها لايه هاي متفاوتي از پوشش گياهي را مورد تعليف قرار مي دهند و عامل شرايط آب و هوايي و وضعيت مرتع نقش موثري در رفتار چرايي و تعيين رژيم غذايي دام‌ها در طي دوره چرايي در منطقه مورد مطالعه داشته است. همچنين، در شرايط معمولي بدون ايجاد اختلال در روند طبيعي چرايي، گوسفند تمايل به تعليف گياهان با فرم رويشي پهن‌برگ علفي داشته است و بز نيز ارجحيت چرايي خود را به سرشاخه خواري از گياهان بوته اي و درختچه اي نشان مي دهد. ازاين رو مطالعه رفتار چرايي دام ها و تعيين رژيم غذايي آنها در شرايط متفاوت آب و هوايي، نقش مهمي در تنظيم برنامه چرايي و استفاده بهينه از ظرفيت هاي علوفه اي اكوسيستم‌‌هاي مرتعي دارد. واژه هاي كليدي: شرايط آب و هوايي، رفتار چرايي، مشاهده مستقيم، گوسفند و بز، مرتع، البرز شمالي، جواهرده.

Abstract Knowledge of grazing behavior and diet selection of animal has an important role in grazing management of rangeland ecosystems. In order to investigate grazing behavior and diet selection of sheep and goats under various weather conditions, upland rangeland of Javaherdeh (Ramsar) was selected. The study was carried out under three weather conditions (sunny, cloudy and semi-cloudy) at summer time. Investigation was carried out based on four main plant life forms (perennial grasses, perennial forbs, shrubs and bushy trees) during grazing periods (end of Jun, July, and August 2009). Grazing behavior and diet selection of animal were studied by direct vision from 0.5 to 2 m distance with half an hour concentration on target animal. Range condition was analyzed by Range Value method as well as variation of range condition was obtained by Trend Balance method in each grazing period. Data obtained from different weather conditions, animals and plant life forms were analyzed using ANOVA in PASW v.18 software. Results showed that animal graze on different strata of vegetation in their own grazing land, and that weather and rangeland condition effectively changed grazing behavior and diet selection of animals. Also under undisturbed condition, sheep preferred to graze on the forbs while goats preferred to browse on the shrubs and bushy trees. Hence, studying of grazing behavior and diet selection of animal has an important role in regulation of grazing program and suitable using of forage capacity of the rangeland ecosystems. Key word: Weather condition, grazing behavior, diet selection, direct vision, sheep and goat, rangeland, northern Alborz, Javaherdeh.