ساخت و اعتبار‌يابي پرسشنامه گرايش به ذِكر در دانشجويان دانشگاه اصفهان

ساخت و اعتبار‌يابي پرسشنامه گرايش به ذِكر در دانشجويان دانشگاه اصفهان

«ذكر»، به معني در دل و زبان به ياد خدا بودن است. ذكر توحيدي كه موجب آرامش و اطمينان قلب مي‌شود، فرايند روانشناختي مهمي است كه تاكنون از ديدگاه روانشناسي مورد بررسي قرار نگرفته است. بنابراين هدف، ساخت و اعتباريابي پرسشنامه گرايش به ذكر بود. پس از ساخت و بررسي اعتبار صوري، پرسشنامه در مورد 47 نفر پسر و 82 نفر دختر از دانشجويان دانشگاه اصفهان اجرا شد. ضريب آلفاي كرانباخ، به عنوان ملاك همساني دروني پرسشنامه، 87/0 به دست آمد. طبق نتايج به دست آمده، از نظر دانشجويان رايج‌ترين زمان براي ذكر، بعد از نماز و هنگام گرفتاري‌ها و مشكلات مي‌باشد و رايج‌ترين مكان، هر مكاني و در درجه دوم مسجد ذكر شده است. رايج‌ترين ذكرها در دانشجويان، به ‌ترتيب عبارت بودند از: صلوات، تسبيحات حضرت زهرا(س)، اسامي خداوند، آيه‌هاي معروف قرآن و ساير ذكرهاي رايج. همچنين ميزان گرايش به ذكر توحيدي، به طور معناداري در دختران، بيشتر از پسران بود (01/0 > P).

Zikr (or Dhikr) means remembering God in heart and calling Him on tongue. Zikr, as an essential psychological process, can produce relaxation and assurance. Unfortunately it has not yet been investigated psychologically. Regarding the significance of zikr in spiritual growth a questionnaire was prepared and validated in this study. After checking its face validity, zikr questionnaire was distributed to 129 students (47 male and 82 female) of the University of Isfahan (Cronbachʹs alpha coefficient: 0.87). The results suggest that the most common times of practicing zikr for students are after 5 daily prayers and in turbulent times and the most common places were everywhere and then mosque. The most common zikr practiced by students were salawat (saying peace and blessings be upon Muhammad and his household), tasbih (the repetitive utterances of short sentences glorifying God), Godʹs names and verses of the holy Quran. Although there were considerable similarities between zikr attitudes in male and female students, level of tendency to zikr among females was significantly higher than male students (p < 0.01).