تاسيس علم اقتصاد در ايران؛ امتناع يا امكان؟

تاسيس علم اقتصاد در ايران؛ امتناع يا امكان؟

در اين مقاله، به بررسي امكان تاسيس علم اقتصاد، در هر جامعه‌اي مانند ايران مي‌پردازيم. براي رسيدن به اين هدف، شرايطي را بررسي مي‌كنيم كه بايد، به‌طور كلي، براي تاسيس علم اقتصاد، به مثابه علمي اجتماعي، وجود داشته باشد. براي روشن شدن موضوع، نخست به نقد هايك بر اقتصاد نيوكلاسيك و برنامه‌ريزي سوسياليستي مي‌پردازيم تا نشان دهيم امتناع يا امكان علم اقتصاد، در مسيله‌اي ريشه دارد كه آن را مسيله اصلي علم اقتصاد مي‌ناميم. حل اين مسيله، در گرو حل پارادوكس نهادگرايي است. براي حل اين پارادوكس، به نقد سرل بر نهادگرايي مي‌پردازيم تا تفاوت قواعد تقويمي و تنظيمي را دريابيم. گام بعدي بررسي مسيله معيار در پيروي از يك قاعده، با بهره‌گيري از فلسفه ويتگنشتاين است. در پايان، با توجه به تفكيك دانش از اطلاعات و قاعده از قانون به اين نتيجه مي‌رسيم كه حل مسيله اصلي علم اقتصاد و در پي آن، امكان تاسيس علم اقتصاد، در گرو زباني است كه به واسطه آن بتوان به شكل پيشيني، نظم نهادي را به مثابه واقعيت اقتصادي بازنمايي كرد. براي انجام اين كار، تغيير روش از اثباتي به فرارونده اجتناب‌ناپذير است.

This article studies the possibility of the establishment of the economical science in a society, such as Iran. In order to achieve this purpose, conditions should be analyzed that should generally exist as a basis for the establishment of economical science as a social science. Thus, we first review Hayek’s criticism of neoclassic economy and socialist schematization to show that the possibility or lack of possibility of economical science is rooted in a problem called the main problem of economical science. Solving this problem is based on solving the paradox of institutionalism. In order to solve this paradox, we review Sarel’s criticism of institutionalism to realize the difference of constitutive and regulative rules. The next step is analyzing the issue of criteria in following a rule with the aim of the Wittgenstein philosophy. Finally, it is depicted that solving the main problem of the economical science followed by the possibility of the foundation of economical science is based on a language through which institutional order can be shown as the economical reality. In order to achieve this, changing the method from positivism to transcendental is inevitable.