نگاه مفهومي و فلسفي به برخي روش هاي تحقيق در روان‌شناسي (مشاهده، درون‌نگري و اندازه‌گيري)

نگاه مفهومي و فلسفي به برخي روش هاي تحقيق در روان‌شناسي (مشاهده، درون‌نگري و اندازه‌گيري)

اين پژوهش با هدف بررسيِ ضرورت مفهوم‌شناسي، در پژوهش‌هاي روان‌شناختي‌ و ارايه برخي تفاوت ديدگاه‌ها در مفاهيم روش‌شناختي، از ديدگاه روان‌شناسي اسلامي ? بومي انجام شده است. براي پاسخگويي به اين پرسش كه‌ آيا در فلسفه روان‌شناسي، درباره مفاهيم روش‌شناختي مانند «روش علمي»، «نيمه‌علمي»، «غير علمي»، «مشاهده»، «درون‌نگري»، «اندازه‌گيري» و... اتفاق نظر وجود دارد يا خير، به ديدگاه‌هاي برخي فيلسوفان روان‌شناسي، به‌ويژه بونگه، فيلسوف روان‌شناسي در دانشگاه مك‌گيل كانادا، و فيلسوفان اسلامي، مراجعه و با روش تحليل عقلي و نظريِ ديدگاه‌هاي آنان، از ديدگاه ديني ? بومي و با توجه به اقتضاي آن مفاهيم، جايگاه روش‌هاي مورد بحث در روان‌شناسي ديني ? بومي بررسي شد. برخي يافته‌هاي پژوهش عبارت است از: وجود اختلاف نظر در باب مفاهيمي مانند روش علمي، نيمه‌علمي و...، قابل جمع نبودن اين‌هماني روان ? ‌عصبي با پذيرش درون‌نگري، ضرورت قطعيِ انجام آزمايش و داشتن تجربه اما ناكافي بودن آن، قابل تعميم نبودن برخي يافته‌هاي مطالعات حيواني به انسان.

The purpose of this research is to study the necessity of conceptualization in psychological research works and present various approaches toward methodological concepts in the view of Islamic psychology. The question at hand is that: Does a consensus exist on methodological concepts such as “scientific method,” “half-scientific,” “non-scientific,” “observation,” “introversion,” “measurement” and such, or not? The views of some psychological philosophers, specially Bunge, philosopher of psychology in Mc Gill University in Canada, and other Islamic philosophers were retrieved and studied by rational and theoretical analysis methods. The research findings include the following: lack of consensus on conceptions such as scientific method, half-scientific, etc.; the definite necessity of performing experiments; the necessity of having experience but its insufficiency; lack of generalizability of animal study findings to the people.