مقايسه كيفيت علوفه Astragalus effuses در سه مرحله رشد و سيستم مديريت چرايي مختلف به منظور حفاظت و مديريت پايدار اكوسيستم مرتع

برآورد كيفيت علوفه در مديريت مرتع از آن جهت كه يكي از فاكتور‌هاي مهم براي تعيين نياز روزانه دام و ظرفيت مرتع است ضروري مي‌نمايد. Astragalus effusus يكي از گونه‌هاي علوفه‌اي شاخص و بومي مراتع ييلاقي ايران است كه كميت و كيفيت علوفه آن براي تامين نياز غذايي دام حايز اهميت است. به علت خوشخوراكي و ارزش غذايي بالايي كه دارد بسيار مورد علاقه دام به خصوص گوسفند بوده و سهم بالايي در تركيب غذاي روزانه دام دارد. به منظور مقايسه كيفيت علوفه اين گياه تحت سه سيستم مديريت چرايي (عدم چرا -قرق كامل- چراي تناوبي- استراحتي و چراي آزاد) در سه مرحله فنولوژيك رشد رويشي، گلدهي و بذردهي، ميزان پروتيين خام، درصد ماده خشك قابل هضم و ديواره سلولي منهاي همي سلولز در شرايط آزمايشگاه اندازه‌گيري شد. نتايج به دست آمده نشان داد كه تحت هر سه سيستم مديريتي با پيشرفت مراحل رشد كيفيت علوفه كاهش مي‌يابد به طوريكه مرحله رويشي بيشترين كيفيت علوفه را دارد. همچنين تفاوت بين شاخص‌هاي ارزش غذايي در مراحل مختلف رشد در هر سه سيستم‌ مديريتي معني‌دار بوده و گونه مورد نظر در سيستم چراي تناوبي- استراحتي در كنار حفظ سلامتي گياه و سطوح مطلوب كمي، بهترين كيفيت علوفه را دارد.

Estimation of forage quality is one of the most important fundamental prerequisites to determine daily animal requirement as well as rangeland capacity for better management of rangeland. Milk-vetch (Astragalus effusus Bunge.) is a native perennial forage species of cold mountainous rangelands which its forage quality and quantity is important to provide animal nutrition needs. This type of astragalus (A. effusus), due to palatability and high preference values, has been overgrazed by animals. To compare grazing effects on forage quality of Astragalus effusus in three management system [forbidden grazing (FG), rest rotation grazing (RRG) and continuous grazing (CG)] and different plant phenology stages [vegetative growth, flowering and seeding stages], amount of crude protein(CP), acid detergent fiber(ADF) and digestible dry matter(DDM) measured in laboratory. Our results showed forage quality decreased with plant growth in all three managerial systems, and vegetative growth stage displayed highest forage quality. Significant differences were observed between nutritional value indices in various development stages and all three management practices. The highest forage quality and plant health is obtained in RRG system.