علل تخريب پوشش‌هاي درختي ناحيه هرمزگان و شيوه هاي احياي آنها

بروز انواع خشكيدگي در گونه‌هاي درختي پوشش‌هاي طبيعي سواحل جنوب كشور بخصوص گونه‌هاي جنس آكاسيا طي چند سال اخير، اذهان دست اندركاران و دوست‌داران منابع طبيعي را در اين مناطق مغشوش نموده است و پيوسته آنها را برآن داشته تا علت و يا علل اين پديده را شناسايي تا بتوانند با اتخاذ راه حل‌هاي مناسب، ضمن جلوگيري از نابودي پوشش‌هاي محدود و بعضا" نادر اين ناحيه كه نقش ارزنده‌اي در حفظ آب و خاك، تعديل شرايط سخت محيطي و تآمين علوفه دام‌ها منطقه دارد، اقداماتي در جهت احياي آنها نيز بردارند. با عنايت به دغدغه موجود، سعي گرديد ضمن تفحص در تحقيقات انجام شده در منطقه و مناطق مشابه در ديگر كشورها، بدون هيچ پيش‌داوري كليه عوامل مختلف رويشگاهي را در 6 محل مورد مطالعه و بررسي قرارداده و با مقايسه با ساير رويشگاه‌هاي مشابه، علل خشكيدگي گونه‌هاي درختي و درختچه‌اي را در محدوده استان هرمزگان مورد شناسايي قرار داده تا بتوان با توجه به شرايط و امكانات و همچنين خصوصيات اكولوژيك، مناسب‌ترين شيوه‌هاي مديريتي معرفي گردند. نتايج بررسي‌ها نشان داده كه عوامل خشكي و كمبود رطوبت، كهولت سن و ديرزيستي، عدم تجديدحيات و ناقص بودن هرم سني، چراي مفرط و دايم دام، عمليات عمراني، فرسايش خاك و عميق شدن زهكش‌ها، شور شدن اراضي و حذف بعضي از عناصر جانوري، بيشترين نقش را در وضعيت پيش آمده دارا بوده كه در نقاط مختلف شدّت و حدّت آنها متفاوت مي‌باشد. جهت احياي اين رويشگاه‌ها، استفاده از شيوه‌هاي ذخيره رطوبت، جنگل كاري با گونه‌هاي مناسب، كنترل چراي دام و بكارگيري ملاحظات زيست‌محيطي در زمان اجراي طرح‌هاي عمراني از مهمترين اقداماتي است كه در شرايط فعلي قابل توصيه مي‌باشند.

Recent occurrence of tree decline affecting natural forest tree stands, particularly Acacia species in southern coasts of Iran has evoked local authorities to find out attributing factors and take appropriate steps to launch restoration programs and revive these limited and dispersed vegetations which have great impact on soil & water conservation and livestock fodder supply. To overcome the problem, first research findings at local and international levels for similar sites were surveyed. Then all growing factors in six selected sites were investigated and compared with the similar localities at different regions. This helped to figure out the causes of tree decline at Hormozgan province and adopt appropriate management approaches based on prevalent conditions, facilities and ecological characters.The results showed that prominent factors with combined effect include: drought and water stress, over maturity, lack of natural regeneration, overgrazing of livestock, development programs, soil erosion, deepening drain channels and soil salinity development. The most important action plans at the moment to restore the natural tree stands include: provide and modify water catchments systems, re-plantation with proper tree species, manage livestock grazing and apply environmental considerations in all development projects.