نقش زهاب اسيدي در تشكيل كاني‌هاي زيست محيطي (كاني‌هاي ثانويه) در معدن زغال‌سنگ گلندرود و باطله‌هاي كارخانه ي زغال‌شويي وطني، استان مازندران

اكسايش كاني هاي سولفيدي موجود در زغال سنگ و باطله هاي معدني آن منجر به تشكيل زهاب اسيدي معدن مي شود. تبخير، اكسايش، رقيق شدگي و خنثي سازي زهاب اسيدي توليد شده باعث تشكيل كاني هاي ثانويه خواهد شد. اين كاني ها به دليل گستردگي زياد سطحي توان ذخيره سازي سولفات و بسياري از فلزات را دارند. براي بررسي هاي كاني‌شناسي و ‌ژيوشيمي كاني هاي زيست محيطي تشكيل شده از محل انباشت باطله ي كارخانه زغال شويي وطني و معدن زغال سنگ گلندرود نمونه‌برداري شد. براساس نتايج پراش پرتوي ايكس كاني‌هاي اپسوميت، هگزاهدريت، ژيپس، هاليت، گوتيت، هماتيت، دولوميت، سيدريت، كايولينيت، مونت موريويلونيت، ايليت و كوارتز در فاز اصلي و ژاروسيت در فاز فرعي شناسايي شدند. نتايج تجزيه ي ژيوشيميايي حاكي از غني شدگي MgO و SO3 و عناصر جزيي Co ,Cr ,Pb و Rb در كاني هاي ثانويه نسبت به نمونه ي معدن زغال و باطله هاست. از طرفي عناصر جزيي Ni ,Zn ,Pb ,Cu ,Cr و Co در كاني هاي زيست محيطي نسبت به ميزان كلارك و ميانگين زغال سنگ هاي چين، آمريكا و جهان غني شدگي دارد. كاتيون‌ها و آنيون‌هاي موجود در زهاب‌هاي معدني باطله‌ها بر اساس نمودار گيبز از خاستگاه سنگ مادري است. بنابر مدل اشباع شدگي هيدروژيوشيميايي، در زهاب‌هاي باطله كارخانه ي زغال شويي كاني‌هاي گوتيت، هيدروكسيدهاي آهن، كلسيت و دولوميت در حال اشباع و سولفات‌هاي آهن مانند ملانتريت و ژاروسيت تحت اشباع هستند.

The oxidation of sulfide minerals in coal and mineʹs waste materials produce acid mine drainage. The evaporation, oxidation, dilution and neutralization of this acid drainage lead to formation of secondary minerals. Due to having broad surface spreading these minerals have the potential of maintaining sulfates and many of the metallic elements. In order to carry out mineralogical and geochemical studies on environmental minerals formed, the sampling has been done in the dumping site of the Vatani coal washing factory and coal mine of Galand-rud on 2008. On the basis of X-ray diffraction results the minerals identified are epsomite, hexahyrate, gypsum, halite, goethite, hematite, dolomite, siderite, kaolinite, montmorillonite, illite and quartz as major minerals and jarosite as a minor mineral. The geochemical analyses indicate the enrichment of MgO, SO3 and trace elements of Cr, Pb, Co, Rb in secondary minerals relative to the mineʹs coal and dumped materials. On the other hand, the environmental minerals are enriched in Ni, Zn, pb, Cu, Cr, Co up to levels more than the Clarke abundance and average of China, America & world coal mines. On the basis of Gibbʹs diagrams the cations and anions present in mine’s drainages are originate from parent materials. According to hydrogeochemistry saturation index model in acid drainage of dumping area of Vatani coal washing factory, goethite, Iron, hydroxides, calcite, dolomite are in saturated, while iron sulfates melanterite and jarosite are under saturated.