تحليل كمّي تاثير ليتولوژي و تكتونيك بر پروفيل طولي رودخانه در حوضه-ي آبريز رودخانه مهاباد

تحليل كمّي تاثير ليتولوژي و تكتونيك بر پروفيل طولي رودخانه در حوضه-ي آبريز رودخانه مهاباد

مورفومتري رودخانه با به كارگيري نقشه هاي توپوگرافي و مدل ارتفاعي رقومي و داده هاي ميداني براي تعيين نقش تغيير مقاومت ليتولوژي و تكتونيك بر روي پروفيل طولي در حوضه ي آبريز رودخانه مهاباد در جنوب درياچه ي اروميه مورد بررسي قرار گرفته است. براي اين منظور حوضه ي آبريز مورد نظر به پنج بخش تقسيم شده است. آبراهه ها، براساس روش استرالر رتبه بندي شده اند. براي تعيين شكستگي ها پروفيل طولي هر رتبه با سازندهاي زمين شناسي و تكتونيك از نقشه هاي زمين شناسي 100000/1 انطباق داده شد. نتايج به دست آمده نشان مي دهد كه در محدوده هاي درياس و آگري تغيير از يك ليتولوژي مقاوم به ليتولوژي نامقاوم سبب شكستگي واضحي در پروفيل طولي شده است و شكستگي ها تنها در مرز سازندها ديده مي شوند كه نشان دهنده ي تاثير زياد ليتولوژي بر روي پروفيل طولي است. در محدوده هاي كوتر و بيطاس شكستگي ها در داخل ليتولوژي ديده مي شوند و در مرز سازندها شكستگي وجود ندارد. بر اساس شاخص ژيو-تكتونيكي محدوده هاي كوتر و بيطاس از فعاليت تكتونيكي بيشتري در مقايسه با ديگر محدوده ها برخوردارند. بر اين اساس، چنين استنباط شده است كه ارتباط بين بالاآمدگي ناشي از تكتونيك و تاثير سنگ بستر روي پروفيل طولي معكوس است. بنابراين بالاآمدگي تكتونيك از تاثير سنگ بستر بر روي پروفيل طولي مي كاهد.

The river morphometric has been reviewed by using topographic maps, digital model and field data for determining the role of lithology and tectonic changing resistance on longitudinal profile of Mahabad river catchment area in south part of Urmia Lake. For this purpose, the basin was divided in to 5 (five) parts. Streams were ranked based on Astraler method. In order to determine the fractures, the longitudinal profile of each class was adjusted with geology and tectonic formations from 1:100000 geology maps. The obtained results showed that in Daras and Agri limits, changing from one resistant lithology to a nonresistant lithology has caused a clear and distinguished fracture in longitudinal profile and the breaks can only be seen in the formation borders which indicate the high effect of lithology on longitudinal profile. In Kootar and Bytas areas, the fractures can be seen inside the lithology and there in no fracture at the formation border. Based on geo tectonic index, Kootar and Bytas limits has more tectonic activities in comparing with the other areas, so that it is understood that the relationship between the afflux due to tectonic and the effect of bed rock on the longitudinal profile is reversed. Therefore tectonic afflux reduces the effect of bed rock on longitudinal profile.