الگوي دهكده شهري: رهيافتي كارامد در جهت تحقق پايداري سكونتگاه هاي روستايي

عدم شناخت همه جانبه سكونتگاه هاي روستايي و عدم توجه كافي به نيازهاي روستاييان، موجب افزايش روند خالي شدن روستاها از سكنه بومي شده و مهاجرت آنان از روستا به شهر را فزوني بخشيده است. از اين رو، زمينه براي پيشروي ساخت و سازهاي هدايت نشده شهرنشينان در بافت روستايي فراهم شده است. ساخت و سازهاي ناهماهنگ با بستر طبيعي روستا در قالب ويلا و شهرك سازي، به ويژه در مورد سكونتگاه هاي روستايي واقع در شمال كشور كه از مناظر طبيعي و چشم اندازهاي منحصر به فرد برخوردار هستند، بيشتر مشهود است. ادامه اين روند، نه تنها به لحاظ ناهماهنگي با بستر طبيعي روستا تهديدي براي اين بافت هاي روستايي مي باشد، بلكه عامل تخريب محيط زيست طبيعي منطقه نيز به شمار مي رود. پژوهش حاضر بر اين باور است كه ايجاد سكونتگاه روستايي پايدار با ابزار الگوي دهكده شهري مقوله اي دست يافتني است و راه حلي براي مشكلات موجود و كنترل توسعه بافت هاي روستايي خواهد بود. در تحقيق پيشرو سعي برآن بوده است تا با استفاده از مباني نظري، ضمن بازشناسي مفهوم الگوي دهكده شهري و بررسي تجارب جهاني مرتبط با موضوع و تبيين آن ها با توجه به شرايط بومي كشور براي يك نمونه موردي، به ارايه راهكارها و پيشنهادهايي براي دستيابي به راهبردهاي كنترل توسعه و ساخت و سازهاي ناهماهنگ در سكونتگاه هاي روستايي در كشور پرداخته شود. يافته هاي تحقيق نشان مي دهد كه تحقق ضوابط و اصول الگوي دهكده شهري در هر منطقه بر پايه هفت اصل به شرح زير مي باشد: 1- تاكيد بر هويت و مقياس انساني با طرح فضاهاي عمومي سرزنده و همساز با طبيعت؛ 2- فرم فشرده با توسعه مناسب فضا و توده كافي؛ 3- محيطي پياده مدار و جاذب عابر پياده با تاكيد بر حمل و نقل عمومي ؛ 4- استفاده كارامد از منابع زمين و انرژي و كاربرد انرژي هاي نو؛ 5- اختلاط مناسب فعاليت ها و كاربري اراضي و تنوع ابنيه؛ 6- ويژگي هاي كالبدي خاص ناحيه، ابعاد و اندازه مشخص با نحوه استقرار روشني از واحدهاي همسايگي؛ 7- احترام به حفظ محيط زيست و توجه به عوامل زيست محيطي از طريق بهره گيري از مولفه هاي طبيعي سايت و ساخت و ساز همساز با محيط زيست طبيعي. كاربست اصول اين الگو، بسته به شرايط هر منطقه و بعد از تطبيق با نيازهاي ساكنان بومي، قابل تعميم خواهد بود.

Lack of attention to the needs of rural people and their settlements causes a proliferation of migration from rural areas to the cities. The construction of building industry in villages have been increased by the city dwellers in the form of villas, but these houses are not correlating with it’s nature environment in the rural context with respect to materials, architectural features and character which is the main problem, especially for the rural regions of northern Iran. This type of development is a considerable threat for both the rural character and the natural environment. This study asserts that an Urban Village model can be an efficient remedy for the described problems as well as a good solution for controlling the proliferation of inessential buildings. In this study, researchers analyze the benefits of using this method in the case study of Miyanlat Village in the Safarud Region. Research findings revealed that consideration of the following factors are necessary for successful use of this method in each region: 1- Emphasize on identity and human scale in designing of living spaces, 2- Compact form with appropriate development of mass and space, 3- Pedestrianization and use of public transit, 4- Efficient use of land and energy sources, 5- Appropriate mixed use of activities, land use and variety in building architecture, 6- Specific attributes and dimensions of region with clear stationing of community, and 7- Respect of the natural environment by usage of natural resourses in the context of rural buildings.