شناخت فرايند شكل‌گيري كالبد روستاي سنگان (شهرستان تهران)

به رغم روند سريع شهرگرايي در ايران طي دهه‌هاي گذشته كشور ما هنور جامعه‌اي شهري ـ روستايي شناخته مي‌شود و بسياري از شهرهاي كوچك كشور به رغم تغييرات ظاهري، از جهت مناسبات اجتماعي ـ اقتصادي و ويژگي‌هاي فرهنگي به روستا شبيه‌تر مي‌‌باشند. روستاها سكونتگاه هايي پويا در ابعاد اجتماعي ـ اقتصادي و كالبدي ـ فضايي هستند كه نگرش‌ها ، علايق و پاسخگويي به نيازها يا رويا رويي با عوامل محدود كننده در آن ها در ساخت كالبد و شكل دادن به فضا مشاهده مي‌شود. پويايي مستلزم تغييرات دايمي اما بطيي و كند در كالبد روستا بوده است. با توجه به عوامل موثر در شكل‌‌گيري و فرايند زندگي روستايي، اين دگرگوني‌ها مي‌تواند رمز توسعه آن ها براي آينده باشد. معماري روستايي ايران به لحاظ ماهيت كاركردي و پاسخگويي به نيازهاي انساني، فعاليت‌هاي مردمي،‌ عناصر توليدي و محيط زيست، مجموعه‌اي همگن از ارتباطات و كاركردها و نقش چند عملكردي فضاهاي آن مي‌باشد. روستاي سنگان از اين قاعده مستثني نيست و كليت آن متشكل از مجموعه‌ اجزايي است كه با رابطه اي منطقي بين مجموعه فعاليت ها، رفتارها و كالبد روستا به گونه‌اي انسجام يافته ادراك مي‌شوند. كالبد سنگان طي فرايندي ارگانيك براساس تعامل بين عوامل طبيعي و انساني شكل گرفته و تكامل يافته است. بافت و مسكن روستاي سنگان متاثر از اين فرايند و توسط معماران بومي شكل گرفته است. سنگان از توابع بخش كن در حاشيه تهران است كه با توجه به موقعيت آن در كنار پايتخت و دخالت‌هايي كه طي سالهاي اخير در معماري و بافت آن انجام شده تبيين و تدوين الگوها و ضوابط طراحي و ساخت و ساز در زمينه بهسازي بافت و مسكن مبتني بر كالبد بومي مي تواند در تثبيت هويت كالبدي آن مفيد واقع شود.

In spite of the speedy process of the urbanization in Iran during the last decades, this country is still known as a rural-urban society. In fact, many of the small cities of Iran, although had some apparent changes, but they are more identical to the villages in respect of socio - economic relations and cultural characteristic. Villages are considered as dynamic inhabitants in socio economic and Physical - Spatial aspects, in which the attitude, interests and ways of responding to needs or confronting with the limited parameters could be witness in the physical construction and formation of the space. Dynamism has required permanent and at the same time, slow changes in the village structure. Paying attention to the effective parameters in the formation and process of the rural life, these changes may be deemed as the secret of village development in the future. Village architecture in Iran for the purpose of its functional nature and responding to the human needs, popular activities, production and environmental elements may be deemed a homogeneous set of relations, functions and multifunctional role of their spaces. The village of Sangan is not an exception to the rule, and its entirety consists of a set of elements, which may be understood by a logical relationship between the set of activities, behaviors and Physical of the village in a structured form. The structure of Sangan is formed and grown during an organic process based on the interaction between the natural and human factors. The context and housing of the Sangan village is under the effects of this process and formed by the local architects. Sangan is in the outskirts of the Kan District, which is located in the north – west of Tehran County. Having consider its location, which is near the capital, the interference conducted in its architecture and Texture during the recent years; The formulation of models and regulations of design, construction development of Texture and housing is based on the indigenous structure which may be fruitful in the stabilization of its physical identity.