عوامل خطر پوكي استخوان در زنان يايسه شهري

عوامل خطر پوكي استخوان در زنان يايسه شهري

مقدمه: امروزه پوكي استخوان و شكستگي هاي ناشي از آن يك مشكل بزرگ بهداشتي در سنين كهن سالي مي باشد. اين عارضه در خانم ها و در سنين پس از يايسگي بسيار شايع است. با توجه به كمبود اطلاعات و تحقيقات در خصوص پوكي استخوان در كشورهاي در حال توسعه، تحقيق فوق به منظور بررسي عوامل خطر پوكي استخوان در خانم هاي يايسه در شهر تهران صورت گرفته است. مواد و روش ها: اين تحقيق يك مطالعه مورد- شاهدي است كه در مركز سنجش تراكم استخوان بيمارستان شريعتي طي سال هاي 83-80 انجام گرفته است. در اين تحقيق 272خانم يايسه (136 خانم دچار پوكي استخوان و 136 خانم را به عنوان شاهد با همان نسبت از نظر گروه سني) مراجعه كننده به مراكز سنجش استخوان مورد مصاحبه قرار گرفتند. تشخيص پوكي استخوان با استفاده از روش DEXA و دستگاه سنجش تراكم استخوان Lunar DPX و بر اساس تعريف WHO در ناحيه ستون مهره ها و يا استخوان سر ران انجام گرفت. جمع آوري اطلاعات از طريق تكميل پرسش نامه به وسيله مصاحبه و ثبت نتايج آزمايشات انجام شد. پرسش نامه حاوي اطلاعات دموگرافيك سابقه بيماري، استفاده از داروها و مكمل هاي غذايي، وضعيت تغذيه، اطلاعات مربوط به بارداري هاي قبلي و فعاليت فيزيكي بود. عوامل خطر با استفاده از رگرسيون لجستيك چندگانه و برآورد نسبت شانس مورد بررسي قرار گرفت. نتايج: عوامل خطر پوكي استخوان در جمعيت مورد مطالعه با نسبت هاي شانس تعيين شده (05/0P < ) عبارت بودند از طول دوره يايسگي بيش از 5 سال (4/2)، BMI كم تر از 25 (2/4)، استفاده از استروييدها (6/3)، اختلالات مفصلي و استخواني (2/2)، مشكلات دندان ها (3/2)، تعداد زايمان بيش از 3 (1/2)، شيردهي بيش از 2 سال (6/2)، تحصيلات كم تر از ديپلم (4/2) و مصرف گوشت قرمز بيش از 4 وعده در هفته (1/2) .در حالي كه مصرف منظم (روزانه30 گرم يا بيش تر) پنير (5/0)، مصرف منظم (سه وعده يا بيش تر در هفته) شير )4/0(، مرغ (4/0)، ماهي (3/0)، عسل (42/0) با كاهش خطر پوكي استخوان همراه بود. هم چنين مصرف منظم قرص هاي مكمل كلسيم (3/0)، پياده روي (4/0) و قرار گرفتن در معرض نور مستقيم آفتاب (4/0) به عنوان عوامل پيش گيري كننده از پوكي استخوان مطرح گرديدند. نتيجه گيري: بر اساس نتايج به دست آمده از تحقيق حاضر، پوكي استخوان با عوامل متعدد و شناخته شده خطرساز همراه بود. .با توجه به تاثير عوامل محيطي مثل تغذيه، ورزش و قرار گرفتن در معرض نور آفتاب بر پوكي استخوان، انجام تحقيقات تكميلي در اين خصوص و اجراي برنامه-هاي آموزشي در زمينه تغذيه صحيح، ورزش و تغيير سبك زندگي به منظور پيش گيري از اين عارضه ضروري به نظر مي رسد. واژه هاي كليدي: پوكي استخوان، تراكم استخوان پايين، عوامل خطر

Introduction: Osteoporosis is recognized as a major healthcare problem in elders. Data on prevalence and risk factors of osteoporosis in developing countries is sparse. In this study we aim to define the risk factors of osteoporosis in a selected group of postmenopausal women in Tehran. Methods and Materials: This is a case-control, interview based study that was conducted in a popular public hospital (Shariati) in Tehran during period 2002-2003. The sample sizes included 272 post menopausal women (136 case and 136 controls in the same age group). The case group were identified as osteoporotic patients based on WHO definition in spine and/or total femoral region interest using DEXA method and Lunar DPX machine. A self made questionnaire was used for data collection. It included some information on demographic, obstetrical and menstrual factors, medical and drug history, nutritional status, physical activity and life style. Risk factors for osteoporosis were calculated by adjusted odds ratios using multiple logistic regressions. Results: The significant (P < 0.05) risk factors in present study population with their Odds Ratios (in parenthesis) were as follow: BMI < 25 (4.2), duration of menopause > 5 years (2.4), Parity > 3, lactation > 3 years, steroid therapy (3.6), Bone and joint disorders (2.34) teeth problems (2.30), education < 12 schooling yrs (2.6) and red meat consumption ? 4 times/w (2.1).Regular consumption of milk ? 3/w (0.4), cheese ? 30g/d (0.5), chicken (0.4), fish (0.3) and honey (0.42) appeared to be significant protective factors. Calcium supplementation (0.3), regular walking (0.4) and sunshine exposure (0.4) also reduced the risk significantly. Conclusion: Osteoporosis, in this study, appears to be associated with several risk factors. The association of environmental factors like diet, exercise and sunshine exposure with osteoporosis indicates need of more studies in this area and also the direction for elders’ health strategies for osteoporosis prevention in Iran. Key words: Osteoporosis, Low BMD, Risk factors.