به ‌كارگيري معادلات نرمال‌سازي در تعيين درختان برتر گونه راش (Fagus orientalis Lipsky) در طرح جنگلداري دكتر بهرام‌نيا، گرگان

به ‌كارگيري معادلات نرمال‌سازي در تعيين درختان برتر گونه راش (Fagus orientalis Lipsky) در طرح جنگلداري دكتر بهرام‌نيا، گرگان

برنامه‌هاي اصلاح نژاد درختان جنگلي با انتخاب درختان برتر در توده هاي طبيعي، ما را در رسيدن به حداكثر بهره‎وري و افزايش توليد جنگل‎ها ياري مي‌كند. شناسايي درختان برتر گونه راش شرقي به عنوان يكي از مهم ترين گونه‌هاي توليدي جنگل‌هاي شمال ايران، براي حفظ و توسعه ژنتيكي توده هاي آن اهميت بسياري دارد. به اين منظور با توجه به نواحي رويشي راش در سري يك جنگل شصت كلاته گرگان، پارسل‌‍‌هايي‎ با تيپ راش تا راش آميخته انتخاب شدند. 46 درخت كانديد برتر به روش مقايسه‌اي، شناسايي شده و بر اساس 20 صفت كمي و كيفي با درختان مقايسه‎اي، ارزيابي شدند. سپس با وزن‌دهي صفت ها و به كمك روش امتيازدهي بر اساس محاسبه معادلات نرمال‌سازي، درختان امتياز‎دهي شده و درختان برتر نهايي مشخص شدند. بر اساس نتايج معادلات نرمال‌سازي‎، 37 پايه از درختان كانديد برتر و 9 پايه از درختان مقايسه‌اي، شناسايي شده و با توجه به رتبه آنها به عنوان درخت برتر نهايي معرفي شدند و مشخص شد كه اين روش دقت زيادي در تفكيك جزيي تفاوت‌هاي درختان برتر و غير برتر دارد. صفت هاي مهم در شناسايي درختان برتر نهايي راش در ابتدا، ارتفاع كل، راست بودن تنه و موجداري تنه و سپس رويش قطري، طول تنه بدون شاخه، زاويه شاخه‎ها و تقارن تاج تعيين شد.

Forest tree breeding programs with the selection of plus trees in natural stands are very important to reach the highest utilization and production rate of the forests and products. Identification of Beech plus trees as one of the most important productive species in the northern forests of Iran has high value for gen preservation and extension of its stands. Thus, pure and mixed beech compartments in the first district of Shast Kalateh forests in Gorgan, were selected as the main distribution area of this species. Forty six candidate trees were identified by comparision method and were evaluated for twenty quantitative and qualitative traits with control trees. Then, final plus trees were determined using characters weighing and using scoring method based on calculation of the normalization equations. The results indicated that thirty seven individuals of total candidate trees and nine individuals of control trees were determined as final plus trees based on normalization equations of their grades. The results showed that this method has high precision in segregation of differences between plus and non-plus trees. Total height, stem direction, undulating and diameter growth, stem length without branch, branch angle and canopy polarity were known as important traits in identification of beech final plus trees.