بررسي تاثير تنش شوري بر روي برخي خصوصيات مرفولوژي و آناتومي سه گونه سالسولا(dendroides Pall Salsola , Moq richteri Salsola S.C.G mel , Salsola rigida )

The effects of salinity stress on some of anatomical and morphological characteristics in three Salsola species: S. rigida, S. dendroides, S. richteri

شوري خاك يكي از مشكلات مهم مناطق خشك و نيمه خشك جهان مي باشد. براساس گزارش سازمان خواربار و كشاورزي بيش از40 درصد از اراضي تحت آبياري ايران در معرض شوري قرار دارند. امروزه استفاده از روش بيولوژيك جهت مقابله با مسايل شوري خاك به طور وسيع بكارگرفته مي شود. ولي موفقيت چشمگير زماني حاصل مي شود كه منابع ذخيره گياهي كه داراي تغييرات ژنتيكي مطلوب هستند در دسترس باشند. چرا كه مقاومت هاي متفاوت در برابر شوري ناشي از تنوع ژنتيكي گياهان مي باشد و انتخاب براساس يك عامل،‌ معيار مناسبي در ارزيابي مقاومت به شوري نخواهد بود. ‌بنابراين در انتخاب ارقام مقاوم لازم است به مجموعه اي از شاخص هاي مقاومت به شوري كه موجب تغييراتي در فيزيولوژي،‌ آناتومي و مرفولوژي گونه ها و ارقام گياهي مي گردند، توجه شود. در اين تحقيق تاثير تنش شوري روي سه گونه مرتعي مورد بررسي قرار گرفت. به طوري كه هر سه گونه مورد آزمايش در اين بررسي از خانواده اسفناجيان بوده و جهت تعليف دام و احياي مناطق خشك و نيمه خشك مناسب هستند. اين تحقيق به صورت آزمايش فاكتوريل ‌در قالب طرح كاملاً تصادفي و در چهار تكرار انجام شد. تيمارهاي آزمايشي شامل سه گونه مرتعي S.rigida ، S.dendroides و S.richteriو 7 سطح مختلف محلول آب شور محتوي كلرور سديم خالص، ‌با غلظت هاي 0، 100، 200، 300، 400، 500 و600 ميلي مولار بود. هدف از انجام اين تحقيق بررسي برخي از شاخص هاي مقاومت به شوري بود. از اين رو، نتايج حاصل از اين تحقيق نشان داد كه شوري بر خصوصيات مرفولوژي و آناتومي گياهان اثر مي‌گذارد. به طوري كه با افزايش شوري تغييرات مرفولوژي در گياهان نظير: ريزش برگ هاي پاييني، زردشدگي برگ ها و گوشتي شدن برگ ها مشاهده گرديد و با توجه به نتايج بدست آمده از آناتومي برگ ها مشاهده شد كه گياهان مورد آزمايش براي مقابله با شوري از مكانيسم تجمع كريستال هاي نمك در سلولهاي مزوفيلي برگ و همچنين افزايش كرك جهت كاهش ميزان تبخير و تعرق و دفع نمك استفاده مي كنند.

Soil salinity is one of the most important problems of arid and semi-arid regions in the world. Based on Food and Agriculture Organization report, more than 40% of Iranʹs under Irrigation lands, are against secondary salinity. Nowadays biological methods are widely used to confront, soil salinity problems. However, significant achievement will take place when plant reserve resources having desired genetically changes, be available. Various resistances against salinity are due to plant genetically variations and selection for just one factor will not be a suitable criteria in measurement of this experimental property. To choose resistant varieties, it is necessary to notice to a set of indexes to create changes in physiology, anatomy, and morphology of plant species. The study of salinity stress on three range plant species of Chenopodiaceae family was the main objective of this experiment. The study conducted in completely random design with factorial experiment and four replications. Experimental treatments were three Salsola species and seven levels of salty water solution containing pure sodium chloride with concentration of 0, 100, 200, 300, 400, 500 and 600 mM. Results of the experiment showed that salinity affected the plants morphological and anatomical characteristics. With increasing salinity rates, some morphological changes such as; leaves falling, chlorosis and succulence were observed. Anatomical changes such as accumulation of crystal salt in mesophyll cells and increasing of trichomes for evapotranspiration decrease and salt exclusion were also observed in the species under study.