بررسي تغييرات كاربري اراضي ‌در ارتباط ‌با شوري ‌خاك سطحي در منطقه مروست يزد

به دليل تغييركاربري اراضي ازجمله افزايش سطح زيركشت، در چند دهه اخير حفر چاه‌هاي عميق و نيمه‌عميق در منطقه مروست به شدت افزايش يافته و عمده‌ترين منبع تامين آب در حال حاضر بر خلاف گذشته كه قنوات و رودخانه بوده همين چاه‌ها هستند. هدف از انجام اين مطالعه بررسي تغييرات كاربري اراضي در رابطه با شوري خاك با بكارگيري تصاوير ماهواره‌اي و توانايي سامانه‌هاي اطلاعات جغرافيايي و بررسي تغييرات شوري خاك در هر يك از واحدهاي اراضي بوده است. با استفاده از اطلاعات ماهواره‌اي سال‌هاي 1363 و 1381 و روش پيشنهادي ارايه شده براي تهيه نقشه شوري خاك، اقدام به تهيه نقشه كاربري اراضي و شوري خاك براي هر دو تاريخ گرديد و ميزان تغيير كاربري اراضي و شوري خاك سطحي در طي اين دوره بررسي گرديد. محدوده مورد مطالعه منطقه‌اي به وسعت 88980 هكتار از اراضي مروست در استان يزد بود. نتايج حكايت از آن دارد كه سطح كوير مرطوب، اراضي بياباني و اراضي مرتعي به ترتيب 8/6، 9/2 و 5/1 درصد كاهش و سطح اراضي كشاورزي و نواحي مسكوني به ترتيب 8/77 و 153 درصد افزايش يافته است. همچنين در طي اين دوره شوري خاك سطحي در اراضي كويري بشدت افزايش، در اراضي كشاورزي و مرتعي افزايش و در اراضي بياباني كاهش و در بقيه نواحي تغييري نداشته است. براساس نتايج و بررسي‌هاي بعمل آمده، در طي 18 سال منابع آب زيرزميني و آبهاي شور كويري دستخوش تغييرات شديد شده، به طوري كه متوسط شوري خاك سطحي افزايش يافته و اكوسيستم منطقه تغيير كرده كه اين تغيير اغلب منفي بوده است.

Due to the land use changes like increased acreage for agriculture, digging deep and semi-deep wells has increased rapidly in recent decades in Marvast area as these wells are the main source of water supply at the present time unlike the past which rivers and aqueducts had this role. The main purpose of this study was to monitor land use changes on soil salinity using satellite images and GIS. Our other purpose was to investigate soil salinity changes in each land unit. With using satellite information from 1984 and 2002 years and proposed method for mapping soil salinity, land use and soil salinity maps were produced and then land use and soil salinity changes were studied. The study area had a total land area of 88980 hectares in Marvast, Yazd province. Results showed that land area of playas, deserts and rangelands respectively decreased to 7.8, 2.9 and 1.5 percent versus increase of agriculture and urban land area to 77.8 and 153 percent respectively. Also during this period, sever increase, increase and decrease of soil salinity was respectively recorded for playa, agricultural and rangelands, and deserts while no changes was detected for other regions. According to results, under ground water resources and saline waters of playas have undergone serious changes as with increase in average soil surface salinity, the ecosystem has shown negative changes.