تاثير كاربرد زيوليت، مايه تلقيح ميكروبي و ورمي‌كمپوست بر غلظت عناصر N، P،K ، ميزان اسانس و عملكرد اسانس در كشت ارگانيك گياه دارويي بابونه آلماني (Matricaria chamomilla L.)

به‌منظور ارزيابي تاثير كودهاي زيستي، آلي و زيوليت بر جذب عناصر نيتروژن، فسفر و پتاسيم، درصد اسانس و عملكرد اسانس گياه دارويي بابونه آزمايشي به‌صورت فاكتوريل در قالب طرح پايه بلوك‌هاي كامل تصادفي با دوازده تيمار و سه تكرار در دانشكده كشاورزي دانشگاه تربيت مدرس در سال زراعي 1387 انجام شد. عوامل مورد بررسي شامل كود زيستي: باكتريهاي ريزوسفري محرك رشد گياه (Azetobacter، Azospirilium و Pseudomonas) (B) در دو سطح (عدم تلقيح= B1 و تلقيح با بذر= B2)، ورمي‌كمپوست (V) در سه سطح (0= V1، 5= V2 و 10= V3 تن در هكتار) و زيوليت (Z) طبيعي كلينپتيلوليت (Clinoptilolite) در دو سطح (0= Z1 و 9= Z2 تن در هكتار) بودند. نتايج بدست آمده از اين تحقيق نشان داد كه بيشترين درصد اسانس (68/0%)، عملكرد اسانس (kg/ha 52/2)، غلظت نيتروژن (32/1%)، فسفر (207/0%) و پتاسيم (05/3%) در تلقيح با كود زيستي بدست آمد. زيوليت تاثير معني‌داري بر تمام صفات ياد شده بجز فسفر داشت. همچنين بيشترين درصد اسانس (73/0%)، عملكرد اسانس (kg/ha 20/3)، غلظت نيتروژن (45/1%)، فسفر (219/0%) و پتاسيم (05/3%) با كاربرد 10 تن ورمي‌كمپوست بدست آمد. اثر متقابل مثبت و معني‌داري بر روي درصد نيتروژن در اثر كاربرد كود زيستي و ورمي‌كمپوست بدست آمد. به‌طوري كه بيشترين درصد نيتروژن (48/1) در تيمار مصرف 10 تن ورمي‌كمپوست و تلقيح با باكتري (V3B2) و كمترين درصد نيتروژن (12/1) در تيمار (V1B1) بدست آمد. مطابق نتايج بدست آمده به‌نظر مي‌رسد كاربرد تيمار 10 تن ورمي‌كمپوست، همراه با تلقيح با PGPR و مصرف 9 تن زيوليت بهترين تيمار در توليد عملكرد اسانس بابونه آلماني در سيستم كشت ارگانيك باشد.

In order to study the effects of zeolite, bio and organic fertilizers on N, P, K concentration, essential oil content and yield in organic cultivation of German Chamomile (Matricaria chamomilla), a factorial experiment in randomized complete blocks design with twelve treatments and three replications was conducted in the faculty of agriculture, Tarbiat Modares University, 2005. The factors were PGPR inoculums (inoculated and no inoculated), zeolite (0 and 9 tons/ha) and vermicompost (0, 5, 10 tons/ha). Results showed that the highest concentration of N, P and K in plant, essential oil content and yield were obtained with PGPR inoculums. Zeolite also showed significant effects on the mentioned traits except P concentration. With application of zeolite 9 ton/ha, essential oil content, essential oil yield, N and K concentration were increased. Essential oil content, essential oil yield, N, P and K concentration were also increased with increasing of vermicompost levels as the highest values were obtained with application of 10 ton/ha vermicompost. There was positive and synergistic interaction between PGPR inoculums and vermicompost on N concentration as the highest and lowest N concentration percentage in herb were obtained in treatments of V3B2 (1.48) and V1B1 (1.12), respectively. According to the results, it appears that application of 10 tons vermicompost, inoculation with PGPR and 9 tons zeolite was the best treatment in production of German chamomile essential oil yield in organic system.