تاثير مدت زمان تقطير با آب بر كميت و كيفيت اسانس برگ‌بو (Laurus nobili L.)

برگ‌بو با نام علمي Laurus nobilis L. درختي دو پايه و بومي نواحي مختلف اروپاي جنوبي و منطقه مديترانه است. به‌علت برگهاي هميشه سبز و ظاهر زيبايي كه دارد، پرورش آن در ايران معمول گشته، به‌طوري كه امروزه در منطقه وسيعي از شمال ايران و اماكن ديگر يافت مي‌شود. اين درخت برگهاي معطر منفرد، به رنگ سبز تيره دارد. با توجه به رابطه بين مدت زمان تقطير و بازده و درصد تركيب‌هاي تشكيل‌دهنده اسانس، تحقيق در مورد مدت زمان بهينه تقطير كه با كمترين مصرف انرژي بتوان بهترين كميت و كيفيت را از اسانس هر گياهي بدست آورد، همواره مورد توجه محققان بوده است. بنابراين در اين تحقيق، تاثير هشت زمان مختلف اسانس‌گيري بر روي بازده و اجزاي تشكيل‌دهنده اسانس برگ‌بو مورد مطالعه قرار گرفت. به اين منظور برگهاي اين گياه از باغ گياه‌شناسي ملي ايران (تهران) در تيرماه 1388 جمع‌آوري و پس از خشك‌كردن در سايه به روش تقطير با آب اسانس آنها استخراج گرديد. اسانس‌ها به كمك دستگاه‌هاي كروماتوگرافي گازي مجهز به آشكارساز يونش شعله‌اي و كروماتوگرافي گازي مجهز به طيف‌سنج جرمي مورد تجزيه و شناسايي قرار گرفت. بازده اسانس برگ بو (w/w نسبت به وزن خشك) براي زمان‌هاي 15، 30، 45، 60، 75، 90، 105 و 120 دقيقه به‌ترتيب برابر 35/1%، 92/1%، 97/1%، 2%، 31/2%، 49/2%، 58/2% و 60/2% بدست آمد كه بررسي آماري عدم تفاوت معني‌دار بازده اسانس در سه مدت زمان 90، 105 و 120 دقيقه را نشان داد. بنابر نتايج اين تحقيق، مدت زمان بهينه‌ از نظر بازده كمي براي استخراج اسانس برگ گياه برگ‌بو زمان 90 دقيقه مي‌باشد. همچنين در بررسي آماري ميزان تركيب‌هاي عمده اسانس برگ گياه برگ بو مشخص شد كه تركيب 8،1-سينيول در زمان 15 دقيقه بالاترين مقدار را در اسانس دارد، در حالي كه تركيب سابينن در زمان‌هاي پس از 45 دقيقه به نهايت مقدار در اسانس مي‌رسد. بنابراين مقدار تركيب آلفا-ترپينيل استات در اسانس برگ بو در همه مدت زمان‌هاي مورد بررسي، ثابت باقي ‌ماند.

Laurus nobilis L. (Lauraceae) is an evergreen shrub widely distributed in the Mediterranean area and Southern Europe. Laurus nobilis is widely found in north of Iran and other places and its cultivation has been common due to evergreen leaves and beautiful appearance. Due to the relationship between distillation time and oil yield and composition, doing research on optimum distillation time to obtain the best quality and quantity of essential oils with the lowest energy consumption has been always considered by scientists. In this study, the effect of different extraction times including 15, 30, 45, 60, 75, 90, 105 and 120 minutes on the essential oils content and composition of Laurus nobilis leaves was investigated. The leaves of laurus nobilis were collected in July 2009 from National Botanical Garden of Iran in Tehran, and dried in shade. The essential oil of leaves was extracted by hydro-distillation and analyzed by capillary gas chromatography (GC) and gas chromatography/mass spectrometry (GC/MS). The leaf oil yield based on dry weight in 15, 30, 45, 60, 75, 90, 105 and 120 minutes were respectively 1.35%, 1.92%, 1.97%, 2%, 2.37%, 2.49%, 2.58% and 2.60%. Statistical analysis showed no significant differences in oil yield of 90, 105 and 120 minutes extraction times. According to the results, with a view to quantity, 90 minutes was identified as the best extraction time for essential oil extraction in laurus nobilis. 1, 8-cineole and sabinene were identified as the major components of the leaf oil respectively within 15 minutes and after 45 minutes. ?-terpinyl acetate remained constant in all extraction times.