شناسايي تركيب‌هاي تشكيل‌دهنده اسانس و بررسي ساختارهاي ترشحي گياهScrophularia striata Boiss.

گونه Scrophularia striata Boiss. متعلق به تيره Scrophulariaceae بوده كه در استان لرستان با نام محلي تشنه دارو معروف است. اين گياه از دامنه كوه‌هاي شمال غرب شهرستان كوهدشت در منطقه تنگ‌سياب واقع در استان لرستان جمع‌آوري گرديد و پس از خشك كردن گياه در سايه، اسانس‌گيري از بخش‌هاي هوايي آن شامل ساقه، برگ و ميوه با روش تقطير با آب انجام شد. شناسايي تركيب‌هاي موجود در اسانس به وسيله كروماتوگراف گازي (GC) و كروماتوگراف گازي متصل به طيف‌سنج جرمي (GC/MS) انجام گرديد. مطالعات آناتوميكي نيز توسط روش رنگ‌آميزي مضاعف با استفاده از دو رنگ سبز متيل و قهوه‌اي بيسمارك انجام شد. آناليز اسانس S. striata منجر به شناسايي 34 تركيب شد كه 3/90% از كل اسانس را شامل مي‌شود. نتايج اين بررسي نشان داد كه لينالول (3/18%)، 6، 10، 14- تري‌متيل پنتا دكان- 2- اون (4/8%)، دي‌بوتيل فتالات (9/6%) و بتا-داماسكون (9/5%) مهمترين تركيب‌هاي تشكيل‌دهنده اسانس را شامل مي‌شوند. از طرف ديگر، بررسي‌هاي آناتوميكي نيز نشان داد كه در زير اپيدرم و در منطقه پوست ايديوبلاست‌هاي ترشح‌كننده اسانس و تركيب‌هاي ترپنوييدي مشاهده مي‌شوند.

Scrophularia striata Boiss belongs to Scrophulariaceae family which contains 5 species in the flora of Iran. Its local name in Lorestan province is Teshne Daro. S. striata was collected from northwest mountains of Kuh-dasht in Lorestan province, Iran. The collected plant materials were dried in shade and subjected to hydro distillation using a Clevenger apparatus. The oil was analyzed by capillary GC and GC/MS. The anatomical studies were carried out using distaining method with brown Bismarck and methyl green. GC and GC/MS analysis of the essential oil resulted in the identification of 34 compounds, representing 90.3% of the oil. Major constituents isolated from the essential oil of Scrophularia striata were linalool (18.3%), 6, 10, 14-trimethylpentadecane-2-one (8.4%), dibutyl phthalate (6.9%) and ?-damascone (5.9%). The anatomical studies showed that, oil-secreting idioblasts and terpenoides were observed in cortex region.