فرآيند شعر نو و محورهاي آن

از زمان سرايش«افسانه» اثر وزين نيما (1301 ش.) تا كنون شعر نو در انواع و سبكهايي خاص همواره مسير هايي متفاوت را پيموده است. شايد به جرات بتوان اذعان كرد كه بيشتر اين مسيرها از روند اصلي و هدف وجودي شعر فاصله گرفته و همواره در تنگناهاي گوناگوني قرار گرفته است. اگرچه در ادب امروزين، نيما را پدر شعر نو فارسي ناميده اند، امّا به نظر مي رسد وي نتوانست به اوج قلّه هاي اين بدعت تازه دست يابد و پس از او كسان ديگري به اين جايگاه دست يافتند؛ امّا از اين زمان به بعد مشاهده مي شود كه بسياري از شاعران يا شاعرنمايان به تمسخر يا از روي عشق و علاقه راه هايي را در بيان احساسات خويش پيمودند كه درخور نقد و بررسي و بازبيني است. از اين رهگذر، شعر هايي چون شعر نو، شعر سپيد، شعرحجم،طرح و... پديد آمد. در حقيقت بسياري از اين بديع سرايان كه مي خواستند طرحي نو درافكنند، با ادبيات هزار ساله زبان فارسي بيگانه بودند و تنها قالب و فرم اين طرح نو را مي ديدند؛ امّا غافل از آنكه بخش اعظم اين هنر، برخلاف هنر هايي، چون نقّاشي، موسيقي و...، زبان و قواعد به هم پيچيده زباني است كه بدانها نمي توان بي توجّه بود؛ در اين ميان، كساني موفّق و پيروز شدند كه با توجّه به آن پشتوانه زباني، بياني رسا، شيوا و گيرا داشتند. نيز بايد گفت در اين نوع شعر قلّه ها برخلاف شعر كلاسيك انگشت شمارند. اين مقاله، كوششي منتقدانه در سطوح و لايه هاي شعر نو و بررسي برخي معيارهاي زباني شعر كلاسيك و ترسيم آنها بر صفحه شعر نو است، تا پاسخگوي نيازهاي نسل شاعران جديد باشد.