سير تفسيرنويسي تا قرن ششم

سير تفسيرنويسي تا قرن ششم

بحث درباره تفسير و تاويل قرآن از ديرباز مورد نظر محققان ، انديشمندان و پژوهشگران مسايل و مباحث ديني بوده و پيرامون آن تحقيقات گسترده و دامنه داري انجام گرفته است. غالب اين تحقيقات به بحث درباره زمينه هاي شكل گيري مكاتب تفسيري و چگونگي گرايش آنها به تاويل و تعيين و ترسيم حدود و رسوم آنها مي پردازد و جايگاه عقل و عواطف بشري و تصوير و تصورات انسان را جهت دريافت مقولات ديني و بخصوص كلام وحي، مورد بررسي قرار مي دهد و كيفيت شرح و بسط آيات را به اعتبار فضاي ذهني، ادراكي و ديني مفسران مي سنجد. نگارنده اين سطور براي روشن ساختن پاره اي از اين مباحث از جمله چگونگي پديدار شدن مكاتب تفسيري و ايجاد انشعاب در آنها و دلايل سوق يافتن اين نحله هاي تفسيري به تاويل (هرمنوتيك ) يا توجه به تجارب دروني، بدون انطباق آن با مباحث تاريخي، سير اين تغيير نگرش را در زبان و نوشتار مفسران به طور مجمل به رشته تحرير در آورده و تا آنجا كه ميسّر و ميسور بوده است خواستگاه ها و علل آن و توجيهات عقلي و شرعي را در جهت گيري به آن نوع تفسير يا تاويل ذكر نموده است؛ در خلال اين مباحث، همچنين به كتب تفسيري كه در مكاتب و مشرب هاي مختلف اسلامي نگاشته شده اند اشاراتي رفته است.

Discussing the interpretation and explanation of the holy Koran has been long regarded by those researchers who have worked on religion and theology. A lot of researches have been carried on in this regard. Most of these researches are concerned with the formation of interpretation schools and their tendency to interpret, limits and rules. Besides, these studies center on man’s intellectuality and sentimentality, and the way he realizes religious topics and revelations. They also deal with explaining the verses in terms of the interpreters’ mental, conceptual, and religious background. To illuminate a number of these subjects, including how interpretation schools emerged and the divisions within them, based on hermeneutic experiences, and the reasons of these interpretive schools’ inclination toward hermeneutic interpretations regarding internal experiences, without matching them with the historical topics, the researcher has here worked, in detail, on this change in view in the language and writings of the interpreters. Besides, he has mentioned, to the utmost possibility, the origins, causes, and intellectual and religious reasons concerning the tendency toward that interpretation or explanations. Meanwhile, the researcher has also pointed out the books written on different Islamic schools.