برّرسي برخي از وقايع تكتونيكي حاكم بر جنوب شرقي درياي خزر و بلوك خزر جنوبي

برّرسي برخي از وقايع تكتونيكي حاكم بر جنوب شرقي درياي خزر و بلوك خزر جنوبي

گرگان اسپور (Gorgan Spur, GS)، به عنوان رخنموني از پي‌سنگ كريستالين، تاقديس منفردي است كه در جنوب‌شرقي درياي خزر با روند محوري شرق- شمال‌شرق و جهت شيب غرب- جنوب‌غربي واقع شده است. گرگان اسپور، نشانه‌ي واضحي از فشارش و بالاآمدگي است، امّا اندازه‌گيري‌هاي جديد جي پي-اس (GPS) ايستگاه گرگان، نشان‌دهنده‌ي نشست و چرخش در خلاف جهت عقربه‌هاي ساعت در بخشي از حاشيه‌ي شرقي درياي خزر (واقع در ايران) مي‌باشد. در مقابل، بلوك خزر جنوبي (SCB) داراي چرخشي در جهت عقربه‌هاي ساعت مي‌باشد. همچنين اين مقاله تاييد مي‌كند، كه پوسته‌ي اقيانوسي واقعي در بلوك خزر جنوبي وجود ندارد و اين پوسته‌ي قارّه‌اي است كه به علّت فشار زياد رسوبات، با ضخامت بيش از 20 كيلومتر، نشست كرده و خاصيّت پوسته‌ي اقيانوسي را از خود نشان مي‌دهد. بلوك خزر جنوبي از زمان كرتاسه به بعد در حال نشست است و در اين بلوك بخش جنوب غربي، عميق‌ترين قسمت درياي خزر است.

While the outcrop of crystalline basement rocks of the Gorgan Spur (GS), a single anticline located southeast of the Caspian Sea with an axis trending ENE and sloping WSW, is a clear indication of compression and uplifting, the GPS measurements of the Gorgan train station, located to the southeast of the Gorgan Embayment, show subsiding. The recent GPS measurements of some locations of the Iranian side of the Caspian Sea confirm the anti-clockwise rotation of the eastern part of the Caspian Sea, whereas the South Caspian Block (SCB) has a clockwise rotation. This paper also confirms that there is no real oceanic crust in the SCB, but that the continental crust has subsided and has got the physical character of oceanic crust due to enormous pressure of more than 20 km sediments. The SCB is the deepest part of the Caspian Sea, is located in its southwestern part and is subsiding from the Cretaceous onwards. Key words: Gorgan Spur (GS), South Caspian Block (SCB), GPS, continental crust, oceanic crust.