محيط زمين‌شناسي و سنگ‌شناسي محل رويش گياه دارويي پونه‌ساي كرك ستاره‌اي در سنگ‌هاي آذرين شيركوه يزد

محيط زمين‌شناسي و سنگ‌شناسي محل رويش گياه دارويي پونه‌ساي كرك ستاره‌اي در سنگ‌هاي آذرين شيركوه يزد

گونه‌اي گياه دارويي از تيره نعناع به نام پونه‌ساي كرك ستاره‌اي، در محدوده برفخانه طزرجان، در دامنه هاي شيركوه واقع در جنوب غرب يزد يافت مي‌شود. در اين تحقيق، محل پيدايش اين گياه كمياب، از ديدگاه پترولوژي و زمين بوم‌شناسي(Geoecology) مورد بررسي قرار گرفت تا عوامل اصلي رشد گياه در اين ناحيه خاص، شناسايي گردد. بررسي‌هاي زمين بوم‌شناسي، رابطه متقابل خاك و گياه با شرايط زمين‌شناسي را نشان مي‌دهد. در پژوهش‌هاي اخير، ضرورت انجام اين نوع تحقيقات بين رشته اي و مشترك ديده مي شود. اين مطالعه عمدتاً براساس بازديد صحرايي، تعيين ويژگي‌هاي محيط زيست گياه، نمونه گيري از خاك و سنگ، آناليزهاي شيميايي و مطالعات ميكروسكپي مقاطع نازك صورت گرفته است. نتايج نشان مي‌دهد، كه گرانوديوريت، گرانيت دوميكا و مونزوگرانيت، سنگ‌هاي تشكيل دهنده مكان رويش گياه هستند. مقادير آهن، منيزيم و كلسيم در خاك محل رويش گياه، از ميانگين عادي سنگ‌هاي گرانيتي بالاتر است كه دليل آن، تركيب سنگ‌شناسي ويژه و كاني هاي موجود در گرانيتوييدهاي شيركوه است. دگرساني اين سنگ‌ها و وجود سنگ آهك و كنگلومرا در منطقه، عناصر لازم براي رشد پونه كرك ستاره‌اي را در دامنه ارتفاعات مياني شيركوه فراهم ساخته است.

The medicinal plant named Nepeta astrotricha, a spearmint species, is found at Barfkhaneh Tezerjanin in Shirkuh Mountains, southwest of Yazd. The growth location of this rare plant has been studied from points of view of petrology and geoecology in order to recognize the main factors related to the plant germination in this specific area. The geoecological investigations in current research as a bridge between geology and ecology indicate the application of this science for expressing the plant and soil relationship with the geological conditions. Research methods are mostly based on the field study, ecology of plant evolution, collecting soil and rock samples, chemical analysis and microscopic study of thin sections. The results indicate that the amounts of some elements such as iron, magnesium and calcium in the soil of growing location are higher than the normal average of granitic rocks because of the special composition of the rocks and minerals in Shirkuh granitoids. On the basis of petrological study, the granitoid rocks in the growth location are granodiorite, mica granite and monzogranite. Alteration of these igneous rocks along with limestone and conglomerate in the area has provided the necessary elements for growing Nepeta astrotricha on the middle slopes of the Shirkuh Mountains. Key words: igneous rocks, geoecology, Shirkuh, Nepeta astrotricha, medicinal plant.