بررسي ‌زمين‌شناسي ‌و پترولوژي ‌زغال‌ سنگ‌هاي ‌گلندرود البرز مركزي

بررسي ‌زمين‌شناسي ‌و پترولوژي ‌زغال‌ سنگ‌هاي ‌گلندرود البرز مركزي

در اين مقاله زمين‌شناسي و مشخصات پتروگرافيكي زغال‌هاي بيتومينوز (82% 10Ra) منطقه گلندرود البرز مركزي در شمال ايران بررسي گرديده است. زغال‌سنگ‌هاي اين منطقه كه در داخل رسوبات زغال‌دار سازند شمشك قرار گرفته‌اند، در زمان ترياس فوقاني – ژوراسيك زيرين به صورت 32 لايه زغالي در يك محيط مردابي نهشته شده‌اند. اين زغال‌ها با درصد خاكستر (6/18– 2/12%)، مواد فرار (3/39 – 3/28%) و ارزش حرارتي (kcal/kg 8880 – 7430) نسبتاً زياد مشخص مي‌شوند. وجود مقدار گوگرد كلي كم در زغال‌هاي گلندرود (0.45-1.05 %wt)، نشانه نهشته شدن اين زغال‌ها در يك محيط رسوبي ليمنيك وابسته به آب شيرين است. كاني‌هاي شناسايي شده در زغال‌سنگ‌هاي گلندرود از نوع دلوميت (بيش از 80%)، سيدريت، كوارتز، اسفالريت، گالنيت و كايولينيت است و پيريت فقط در زغال برخي لايه‌هاي زغالي به صورت ذرات ريز و پراكنده ديده مي‌شود. ماسرال‌هاي تشكيل‌دهنده بخش آلي اين زغال‌ها بيشتر از گروه ويترينيت (كلوتلينيت) و اينرتينيت (فوزينيت) مي‌باشد كه حفرات و درز و شكاف آن‌ها از كربنات و سيليس پر شده است. با كاهش درصد مواد فرار زغال‌ها از لايه‌هاي سطحي به سمت عمق، درجه زغالي شدن زغال‌ها افزايش يافته و نوع زغال‌ها از گازي تا گازي چرب تغيير پيدا مي‌كند.

This study focuses on geological and petrographical properties of bituminous coals (82 % 10Ra) of Galanderud region of central Elburz in northern Iran. Coals of this region within coaly sediments of the Shemshak Formation with the age of the Upper Triassic –Lower Jurassic have been deposited in the form of 32 coal beds. These coals are characterized by a relatively high percentage of ash (12.2-18.6%), volatile matters (28.3-39.3%) and calorific value (7430-8880 kcal/kg). The total sulphur amount of Galanderud coals is low (0.45-1.05 %wt), which indicates that the coals of this region have been deposited in fresh water limnic sedimentary environment. Detected minerals in Galanderud coals are dolomite (more than 80%), siderite, quartz, sphalerite, galenite and kaolinite, and pyrite mineral is seen only in the form of fine within coals of coal layers. Macerals, forming organic part of these coals are mostly of vitrinite (collotelinite) and inertinite (fusinite) group, in which the pores and fissures have been filled with carbonate and silica. As the percentage of coalʹs volatile matters decreases from surface layers toward the bottom, the rank of the coals increases and coal types change from gas to pity gas. Key words: bituminous, Galandrud coal, maceral, Shemshak, rank.