پهنه بندي خطر زمين لغزش در منطقه ي اسكل آباد خاش با استفاده از روش آماري دو متغيّره و سيستم اطلاعات جغرافيايي

پهنه بندي خطر زمين لغزش در منطقه ي اسكل آباد خاش با استفاده از روش آماري دو متغيّره و سيستم اطلاعات جغرافيايي

در اين تحقيق با استفاده از تكنيك تفسير عكس هاي هوايي و براساس مشاهدات ميداني و تكميل فرم مشخّصات، تعداد 761 مورد انواع ناپايداري دامنه‌اي، در منطقه ي اسكل آباد شهرستان خاش شناسايي و بعد از اصلاح و تاييد نهايي، نقشه ي پراكنش زمين لغزش ها در محيط سيستم اطّلاعات جغرافيايي تهيّه و رقومي شدند .در ادامه، براساس دوازده معيار موثّر بر زمين‌لغزش شامل؛ 1- مقدار شيب، 2- جهت شيب، 3- شكل طولي شيب، 4- نقشه هيپسومتريك يا طبقات ارتفاعي (elevation class)، 5- فاصله از رودخانه، 6- تراكم رودخانه، 7- فاصله از راه، 8- متوسّط بارندگي ساليانه، 9- حداكثر بارش 24ساعته، 10- سنگ‌شناسي، 11- كاربري اراضي و 12- پوشش گياهي و با تهيه نقشه‌ي هر يك از عوامل و تلفيق آن‌ها با نقشه‌ي زمين‌لغزش‌ها و با استفاده از امكانات نرم‌افزار آرك جي آي اس (ARC GIS) و روش آماري دو متغيّره (ارزش اطّلاعاتي)، نقشه‌ي پهنه‌بندي وقوع زمين‌لغزش تهيّه گرديد. براساس نقشه‌ي پهنه‌بندي به‌دست آمده، حدود 37/17 درصد از مساحت منطقه در پهنه‌ي خطر بسيار كم، 98/27 درصد در پهنه‌ي خطر كم، 96/28 درصد در پهنه‌ي خطر متوسّط، 99/14 درصد در پهنه‌ي خطر زياد و 69/10 درصد در پهنه‌ي خطر بسيار زياد، قرار مي‌گيرند. نتايج حاصل از تلفيق (integration) نقشه‌ي پراكنش زمين‌لغزش با نقشه‌ي پهنه‌بندي، نشان مي‌دهد كه تنها 13/2 درصد از موارد مشاهده شده ي زمين-لغزش ها، براساس مشاهدات ميداني در پهنه بندي، به غلط در پهنه ي با خطر بسيار كم قرار گرفته اند، 25/11 درصد در طبقه خطر كم، 62/25 درصد در طبقه خطر متوسّط و 61 درصد موارد مشاهده شده به درستي در پهنه ي خطر بسيار زياد و زياد قرار گرفته اند؛ كه خود نشان دهنده ي دقّت بالاي اين روش است. علاوه بر اين براي ارزيابي و صحّت يابي نتايج، از شاخص نسبت دانسيته(Density ratio) استفاده گرديد كه مقادير آن براي طبقه هاي خطر بسيار زياد، زياد، متوسّط، كم و خيلي كم به ترتيب 05/0، 1/0، 23/0، 87/0 و 31/2 به دست آمد. نتايج در مجموع بيانگر موفّقيّت روش آماري دو متغيّره (ارزش اطّلاعاتي) در پيش بيني خطر رانش زمين در اين منطقه است.

Knowing areas susceptible to landslide is one of the first steps in natural resources management and developmental planning. Landslides occur due to various natural and human factors. In this research by means of interpretation of aerial photographs 761 different instable cases in Eskel Abad region of Khash city located in Sistan& Baluchestan province were recognized. Then by means of field work the needed forms were edited and completed and finally, a landslide distribution map was digitally prepared by GIS.Consequently, based on 12 effective criteria on landslide including density and distance from the river, distance from roads (ways), elevation classes, percentage, shape and direction of slope, annual average precipitation, maximum 24-hour precipitation, plant coverage, land use, petrology (lithology), and by preparing maps for all of these criteria and integrating them into thelandslide map, alandslide occurrence zonation map was produced via ARCGIS software and two-variables statistic method (information value). According to the produced zonation map, about 10.69% of the region is located in a zone with very high danger, 14.99% in a zone with high danger, 28.96% in a zone with average danger, 27.98% in a zone with low danger and 17.37% in azone with very low danger.Findings resulted from zonation show that according to field observations only 2.13 percent of observed landslides are wrongly classified in avery low danger zone, on the other hand, 11.25% are classified in low danger category, 25.62% in average danger category and 61% of observed landslides are precisely classified in very high and high danger category,whichby itself reveals the high accuracy of this model. In addition, in order to evaluate and justify the results, density ratio was used, according to which the obtained amounts for very high, high, average, low and very low danger were 0.05, 0.1, 0.23, 0.87, and 2.31 respectively. In summary, the results show the success of thetwo-variable statistic model (information value) in forecasting landslide danger in this region. Key words: mass movements, landslide distribution, information value, two-variable statistic method, density ratio.