پتروژنز سنگ‌هاي آتشفشاني پتاسيك و فوق پتاسيك پس از برخوردي پليو كواترنري در شمال باختر مرند

پتروژنز سنگ‌هاي آتشفشاني پتاسيك و فوق پتاسيك پس از برخوردي پليو كواترنري در شمال باختر مرند

در اين پژوهش به بررسي ماگماتيسم پس از برخورد پليوكواترنري در شمال باختر ايران و شمال باختر مرند پرداخته شده است. سنگ‌هاي اين منطقه شامل سنگ‌هاي قليايي پتاسيك و فوق پتاسيك هستند كه در بخش شمالي نوار آتشفشاني اروميه- دختر بيرون ريخته است. اين سنگ‌هاي آتشفشاني داراي بافت ميكروليتي پورفيري هستند كه شامل درشت‌بلورهاي كلينوپيروكسن، پلاژيوكلاز، اوليوين، لويسيت و بيوتيت هستند. سنگ‌هاي فوق پتاسيك غير اشباع از سيليس بوده و در نورم آنها نفلين ظاهر مي‌شود. همچنين داراي نسبت بالاي K2O/Na2O و نيز مقدار عدد منيزيم بالا (83/59 تا 38/75) هستند. اين سنگ‌ها از نظر ژيوشيميايي در عناصر LILEs و LREEs غني‌شدگي نشان مي‌دهند و داراي تهي‌شدگي نسبي در عناصر انتخابي HFSEs مانند Ta، Nb و Ti هستند. اين سنگ‌ها داراي نسبت‌هاي بالاي Ba/Nb (41-60) و Ba/Ta هستند كه از ويژگي‌هاي شاخص ماگماتيسم مرتبط با فرورانش يا تاثير آلودگي پوسته‌اي در حين بالا آمدن ماگما است. با توجه به زمان خاتمه فرورانش (كرتاسه پسين) و نيز سن نسبي سنگ‌هاي منطقه (پليو كواترنر) مي‌توان گفت كه اين سنگ‌ها در يك محيط پس از برخورد تشكيل شده‌اند و گوشته متاسوماتيسم شده در اثر اضافه شدن مواد فرار و عناصر ناسازگار عامل غني‌شدگي اين ماگما بوده است و در حقيقت مي‌توان گفت ويژگي‌هاي فرورانشي مشهود در اين سنگ‌ها از يك فرورانش قديمي به ارث مانده است. از طرفي، مقادير بالاي عناصر LILEs مانند توريم و باريم و نسبت‌هاي بالاي Ba/Nb و Ba/Ta نشان‌دهنده تاثير اجزاي پوسته‌اي در ژنز اين سنگ‌ها از روش فرايند آغشتگي ماگمايي در طول صعود ماگما از داخل سنگ‌هاي پوسته‌اي است. استفاده از عناصر كمياب خاكي در بررسي‌هاي مدل‌هاي مختلف ژنز ماگمايي نشان مي‌دهد كه اين سنگ‌ها از ذوب بخشي با نرخ پايين گوشته سنگ‌كره‌اي با تركيب منشا گارنت اسپينل پريدوتيت حاصل شده است.