پويايي و تحوّل در حكايت هاي صوفيانه

حكايت از قالب هاي داستاني است كه پديدآورنده آن، براي بيان تجربه خود از جهان بيرون، ارتباط تاثيرگذار و بيان انديشه از آن بهره مي گيرد. يكي از انواع حكايت ها، حكايت هاي صوفيانه است؛ حكايت هايي كه بيش از هر چيز، ظرف بيان اصول انساني بوده و با خلق متن، انديشه را از حالت بالقوه به فعل درآورده اند. بنابراين با توجه به اين موضوع، تحول از اساسي ترين دغدغه هاي حكايت هاي صوفيانه است كه ابتدا در شخصيت ها به عنوان پايه هاي حكايت، سپس در مخاطبان آن صورت مي گيرد. بسياري از منتقدان ادبي، شخصيت هاي حكايت و از جمله حكايت هاي صوفيان را شخصيت هايي ايستا و كم تغيير معرفي نموده اند. در اين جستار، حكايت هاي صوفيانه با تكيه بر خوانش آزاد (خواننده محور و متن محور) و از ديدگاه تحول بررسي شد. اين بررسي ها بيانگر دو گونه از تحول است: روايت تحوّل ( تحوّل در بينش و رفتار شخصيت هاي حكايت) و خلق تحوّل (تاثير حكايت بر انديشه مخاطبان و تحوّل در بينش خوانندگان)، كه تمامي عناصر حكايت و بيش از همه عنصر گفتگو در فرآهم آوردن زمينه اين تحوّل نقش داشته اند.