انجام توصيه كودي پتاسيم با استفاده از معادله ميچرليخ– بري در برخي از مزارع گندم آبي استان كرمانشاه

انجام توصيه كودي پتاسيم با استفاده از معادله ميچرليخ– بري در برخي از مزارع گندم آبي استان كرمانشاه

به منظور تعيين ضرايب c1 و c، حد بحراني پتاسيم، عملكرد نسبي و توصيه كودي با استفاده از معادله ميچرليخ – بري (MB) براي پتاسيم در12 مزرعه گندم (Triticum aestivum L.)، آزمايشي شامل پنج تيمار كودي، در سه تكرار و در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي در مزارع زارعين شهرستان سرپل ذهاب استان كرمانشاه در سال زراعي 87-1386 اجرا شد. تيمارهاي كودي عبارت بودند از تيمار اول= عرف زارع (NP )؛ تيمار دوم= مصرف تمامي كود‌ها بر مبناي آزمون خاك بدون پتاسيم (شاهد)؛ تيمار سوم= تيمار دوم + 100 كيلوگرم در هكتار كلريد پتاسيم (MOP) قبل از كاشت؛ تيمار چهارم= تيمار دوم + 200 كيلوگرم در هكتار MOP در دو مرحله ( قبل از كاشت و زمان پنجه‌دهي) و تيمار پنجم= تيمار دوم + 300 كيلوگرم در هكتار MOP در سه مرحله (قبل از كاشت + پنجه‌دهي و ساقه رفتن). ميانگين ضرايب به عنوان ضرايب متغير خاك (c1) و كود (c) منطقه در نظر گرفته شد. در اين تحقيق ضريب c1 براي 11 مزرعه برابر 0020/0 و حد بحراني پتاسيم براي حصول به 85 درصد حداكثر عملكرد تحت شرايط آزاد بودن قيمت كودها برابر 115، ليكن در شرايط فعلي كه كودهاي پتاسيمي يارانه‌اي (ارزان) هستند، براي حصول به 95 درصد حداكثر عملكرد ( نيل به توليد پايدار، تامين امنيت غذايي و اقتصادي بودن توليد گندم) برابر180 ميلي‌گرم در كيلوگرم بدست آمد. با عنايت به نتايج حاصله از اين آزمايش مزرعه‌اي، پس از تعيين ضريب c1، مي‌توان احتمال وقوع الف) عملكرد هكتاري دانه گندم بدون آنكه گندم‌كار كودي را مصرف نموده باشد، ب) ميزان افزايش عملكرد هكتاري به‌ ازاي افزايش مقدار معيني كود و ج) عملكرد اقتصادي كود را پيش‌بيني‌ نمود. بديهي است با علم به كاربردهاي فراوان اين معادله، مديران آزمايشگاههاي خصوصي براي انجام توصيه بهينه كودي ابزار خوبي را در دست خواهند داشت. انجام تحقيقات بيشتر در اين خصوص براي مناطق و محصولات مختلف زراعي، پيشنهاد مي‌گردد.

To determine the coefficients of c1 and c in Mitscherlich-Bray equation, critical level and fertilizer recommendation for potassium (K) as by Mitscherlich-Bray (MB) equation, an experiment in a randomized complete block design of 5 treatments and 3 replications was carried out in 12 irrigated wheat (Triticum aestivum L.) fields in Sarpol-e-Zohab region during the 2007-08 growing season. The treatments included T1 = Farmerʹs conventional fertilization practice= NP); T2 = control (all the nutrients included except K); T3 = T2 + 100 kg ha-1 muriate of potash (MOP); T4 = T2 + 200 kg ha-1 MOP and T5 = T2 + 300 kg ha-1 MOP in three stages of: preplanting, tillering, and stalk bearing. Following harvest, grain yield was determined, and MB Equationʹs coefficients for K calculated. The value of c1 coefficient for the 11 wheat fields was found as 0.0020. Potassium critical level was 115 mg kg-1 for 85% of the maximum yield under non-subsidized, i.e., free market fertilizer prices condition. However, under existing subsidized fertilizer prices, potassium critical level achieved for 95% of maximum yield was 180 mg kg-1. Therefore, based on the information obtained, the managers of soil test laboratories will have a suitable tool in predicting the farmersʹ relative yields and economic return on wheat with each incremental increase in K-fertilizer application just only by analyzing the available K in the soils. There is need for such information also for other regions and for other different field crops.