خداوند در روياهاي عارفان

خداوند در روياهاي عارفان

روياهاي عارفان آينه انديشه‌ها، آراي و عقايد و به‌ويژه آرزوهاي متعالي اين گروه است. رويت خداوند يكي از اين آرزوهاست كه نمود فراواني در تجارب روحاني نقل‌شده از عارفان دارد. در اين دسته از روياها، رويابين مدّعي است كه خداوند را ديده يا صداي او را شنيده است. از نظر روان‌شناسان، صورت موردمشاهده در رويا، يكي از جنبه‌هاي خيالي و نمادين ناخودآگاه رويابين است كه از طريق رويا به بخش خودآگاه رسيده است. اما نظرگاه عارفان در تاويل اين صورت فراواقعي چيز ديگري است. در اين مقاله حكايت‌هاي مندرج در دو كتاب تذكرهالاولياي عطار (قرن ششم هجري) و نفحات‌الانس جامي (قرن نهم هجري) بررسي شده است. اين صورت‌هاي نمادين كه عارف به‌عنوان «خدا» از آن‌ها ياد كرده، منِ روحاني يا ربّ شخصي او است كه هويّتي يكسان با حق دارد و اين تصوير ربّ شخصي در روياي هر كسي متفاوت با ربّ شخصي ديگري است