مطالعه ي مولفه هاي حقوق زنان در كتاب هاي علوم اجتماعي مقطع متوسطه ي ايران

مطالعه ي مولفه هاي حقوق زنان در كتاب هاي علوم اجتماعي مقطع متوسطه ي ايران

چكيده اين پژوهش با هدف بررسي ميزان توجه به حقوق زنان در محتواي دروس علوم اجتماعي دوره ي متوسطه ي ايران انجام شده است. در اين پژوهش از روش توصيفي جهت مشخص نمودن مولفه‌هاي حقوق زنان و از روش تحليل محتوا بمنظور بررسي و تحليل محتواي دروس علوم اجتماعي دوره ي متوسطه ي كشور استفاده شده است. جامعه ي آماري پژوهش در بخش تحليل، محتواي دروس علوم اجتماعي دوره ي متوسطه ي كشور بوده كه از اين جامعه، كتاب-هاي درسي مطالعات اجتماعي سال اول، جامعه‌شناسي (1) و (2) دوره ي متوسطه براي مطالعه انتخاب شده است. ابزار گرد ‌آوري داده ها، سياهه‌هاي تحليل اهداف، تحليل محتواي كتاب هاي درسي و تحليل تصاوير بود كه پس از مطالعه ي مباني نظري تهيه و تدوين گرديد. روايي آن به وسيله ي متخصصان و پايايي سياهه با روش آلفاي كرونباخ محاسبه گرديد و مقدار 82/. درصد بدست آمد كه با استفاده از مجذور خي دو درصدگيري شده است. واحد تحليل، جملات مندرج در متن كتاب هاي درسي، متن اهداف و هم‌چنين، تصاوير بوده است. در بخش تحليل محتوا مهم‌ترين يافته‌ها نشان دهنده‌ي آن بود كه در مجموع بخش اهداف، 43/3 درصد به مولفه هاي حقوق زنان توجه شده است و در كتاب هاي درسي 86/. توجه شده كه كم تر از 1 درصد بوده است. در مجموع بيش ترين ميزان توجه مربوط به بعد شناختي در ارتباط با مولفه‌هاي حقوق زنان بوده است و ساير ابعاد عاطفي و عملكردي ناديده گرفته شده‌‌اند. در مجموع، به مولفه‌هاي فراهم كردن محيط تواناساز براي زنان و حق زن بر دارايي شوهر و رضايت در ازدواج كاملاً بي‌توجهي شده است و از مجموع تصاوير مندرج در كتاب-هاي درسي 25 درصد به مولفه‌هاي حقوق زنان توجه شده است.

This research aimed at studying the recognition of women’s rights in the content of social sciences courses in Iran’s high schools. A descriptive method was used to identify women’s rights components and content analysis was used to study and analyze the content of social sciences courses in Iran’s high schools. The corpus of the study included the content of social sciences courses including textbooks (Social Studies 1, Sociology 1 & 2). Research instruments comprised content analysis, image analysis and objectives analysis lists developed taking into account theoretical frameworks. The validity of the instrument was evaluated by experts. Its Cronbach’s alpha was also assessed to be 0.82. A use was also made of Chi-square to analyze data. The unit of analysis was sentences contained in textbook content, objectives content, as well as images. Content analyses of the objectives and textbooks suggested that women’s rights were heeded by 3.43 percent and 0.86 percent respectively. Cognitive component was maximally attended but the affective and performance components were neglected. Furthermore, it was revealed that the components such as empowering environment for women, women ownership rights of husbands’ properties, and marriage satisfaction were completely ignored. Concerning images, it was indicated that in 25 percent of the entire images women’s rights components were observed